Μελισσοκομική Επιθεώρηση
Τεύχος Μαρτίου Απριλίου 2018
Σελ. 99
Η βασίλισσα λαμβάνεται πάντα εφόσον είναι γονιμοποιημένη και έχει γεννήσει τουλάχιστον τόσο ώστε να υπάρχει στο μελίσσι σφραγισμένος γόνος.
Έτσι μπορεί να ελεγχθεί και η ποιότητα του γόνου που παράγει. Η συλλογή της βασίλισσας γίνεται από τα φτερά ή τον θώρακα (εικόνα 1,2) με προσοχή και οδηγείται στο κλουβάκι εισαγωγής στο οποίο έχει ήδη προστεθεί ζαχαροζύμαρο. Η βασίλισσα οδηγείται στο κλουβάκι από την εγκοπή καθώς έχουμε σύρει ελαφρώς το καπάκι ώστε να δημιουργηθεί άνοιγμα (εικόνα 3). Με τον ίδιο τρόπο τοποθετούμε και 5-7 εργάτριες εφόσον η βασίλισσα πρόκειται να εισαχθεί μετά από τουλάχιστον 2 ώρες. Εάν πρόκειται να γίνει άμεσα εισαγωγή, δεν τοποθετούμε εργάτριες αλλά η βασίλισσα παραμένει μόνη της στο κλουβάκι. Το ζαχαροζύμαρο είναι δουλεμένο με επιπλέον άχνη ζάχαρη ώστε να γίνει πολύ πιο σφιχτό και έτσι να αργήσει να καταναλωθεί στο μελίσσι που θα γίνει η εισαγωγή. Ο λόγος φυσικά είναι η ομαλή εισαγωγή της βασίλισσας μετά από επαρκή χρόνο. Το ζαχαροζύμαρο προστίθεται νωρίτερα, έχοντας καλύψει όλη την έκταση που έχει προβλεφθεί γι’ αυτό (εικόνα 4) και στη συνέχεια σύρεται το καπάκι για να μπει ξανά στη θέση του.
Το κλουβάκι με τη βασίλισσα τοποθετείται επάνω στα πλαίσια ή διαφορετικά ανάμεσα σε αυτά φροντίζοντας η έξοδος της βασίλισσας να γίνει προς τα κάτω, δηλαδή μέσα στις κηρήθρες. Το μελίσσι πρέπει να είναι ταϊσμένο, ορφανό χωρίς βασιλικά κελιά. Η ορφάνια μπορεί να έχει γίνει τουλάχιστον 5 ώρες νωρίτερα.
Μετά την τοποθέτηση της βασίλισσας, το μελίσσι δεν ενοχλείται αλλά ελέγχεται 3-5 ημέρες μετά για την επιτυχία της εξόδου. Σε αυτήν τη φάση δεν αναζητείται η βασίλισσα, ούτε η ωοτοκία της αλλά μόνο η έξοδός της από το κλουβί. Στη συνέχεια και μετά από 5-7 μέρες ελέγχεται η ωοτοκία της χωρίς να είναι απαραίτητη η ανεύρεση αυτής.
Από τις εικόνες στη σχετική ανάρτηση, δεν προκύπτει ότι αναφέρεται σε διατήρηση βασιλισσών όλο το χρόνο. Αν κρίνουμε και από τα κεριά που διακρίνονται έντονα στις κηρήθρες, προφανώς πρόκειται για τράπεζα βασιλισσών που δημιουργήθηκε και χρησιμοποιήθηκε την άνοιξη ή το πολύ μέχρι το φθινόπωρο. Πρόκειται για μια κλασσική διαδικασία κατά την οποία ένα ορφανό δυνατό μελίσσι φιλοξενεί μεγάλο αριθμό συζευγμένων βασιλισσών, η κάθε μία από τις οποίες βρίσκεται σε δικό της κλουβί χωρίς συνοδούς εργάτριες.
Η μέθοδος αυτή, δεν πρέπει να αποτελεί μέρος της διαδικασίας παραγωγής βασιλισσών αλλά μόνο λύση ανάγκης κατά την οποία προκύπτει η απαίτηση να διατηρηθούν για μικρό χρονικό διάστημα οι βασίλισσες πριν αυτές διατεθούν.
Η μακροχρόνια παραμονή στο κλουβί, καταπονεί σημαντικά τις βασίλισσες με αποτέλεσμα να μην γίνονται εύκολα αποδεκτές στο μελίσσι που θα εισαχθούν, αλλά και να περιορίζεται η ικανότητά τους για ωοτοκία.
Το μελίσσι που λειτουργεί ως τράπεζα και εφόσον είναι ορφανό, θα πρέπει να ανανεώνεται με καινούργιο πληθυσμό και γι΄αυτό κάθε εβδομάδα προστίθεται σε αυτό μία με δύο κηρήθρες σφραγισμένου γόνου. Η διατήρηση ενός τέτοιου μελισσιού και η αξιοποίησή του, δεν μπορεί να επεκταθεί και τους χειμερινούς μήνες.
Θα ήταν προτιμότερο η χρήση της μεθόδου να περιοριστεί στη μια φορά το χρόνο προκειμένου να διατηρηθεί η αποτελεσματικότητα του οξαλικού οξέος. Η δε καλύτερη περίοδος για τη χρήση του είναι το καλοκαίρι (Ιούνιος-Αύγουστος) τότε που δεν υπάρχει καμία άλλη τόσο αποτελεσματική μέθοδος.
Αυτό δε σημαίνει πως θα μπορείτε πάντα να αρκεστείτε σε μία θεραπεία το χρόνο. Πιθανότατα να πρέπει να κάνετε μία χημική καλή καταπολέμηση το φθινόπωρο, μετά τους τρύγους, οξαλικό οξύ με ενστάλαξη όταν δεν υπάρχει γόνος το χειμώνα και ξελάφρωμα με αφαίρεση κηφηνόγονου, θυμόλη σε άχνη, φορμικό οξύ, νωρίς την άνοιξη.
Με τον όρο ανοιχτή τροφοδοσία εννοούμε την έκθεση της τροφής έξω από το μελίσσι προκειμένου να την εντοπίσουν οι μέλισσες και να τη συλλέξουν.
Μια τέτοια πρακτική έχει νόημα ΜΟΝΟ για τροφοδοσία γύρης όπου μπορεί κάποιος να αλέσει τη γύρη που συνέλεξε από τις γυρεοπαγίδες, ενδεχομένως να προσθέσει λίγη άχνη ζάχαρη για να γίνει πιο ελκυστική η τροφή και να την εκθέσει στο μελισσοκομείο (εικόνα 21). Σε σημαντική έλλειψη γύρης, οι μέλισσες, θα εντοπίσουν την πηγή, θα πασπαλιστούν με τη σκόνη, θα την κάνουν σβώλους και θα τη μεταφέρουν στην κυψέλη όπως ακριβώς κάνουν με τη γύρη από τα άνθη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι μέλισσες ενδεχομένως να δείξουν προτίμηση σε συγκεκριμένο είδος γύρης όπως έχει φανεί σε σχετικά πειράματα (εικόνα 22).
Η εκτεθειμένη τροφή, θα πρέπει να είναι προστατευμένη από βροχή αλλά και από πουλιά, μυρμήγκια κ.α.. Δεν μπορούν να αποκλειστούν βέβαια πολλοί εισβολείς όπως είναι για παράδειγμα οι σφήκες. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι η τροφοδοσία με πρωτεϊνική τροφή, γύρη, υποκατάστατο, σογιάλευρο κλπ είναι προτιμότερο να γίνεται εντός κυψέλης και η εξωτερική τροφοδοσία να γίνεται μόνο ως λύση ανάγκης λόγω περιορισμένου χώρου που διαθέτει ο μελισσοκόμος.
Τροφοδοσία με σιρόπι, μέλι, ισογλυκόζη ή οποιαδήποτε άλλη μορφή υδατανθράκων, ΔΕΝ θα πρέπει να γίνεται εξωτερικά με κανένα τρόπο και για κανένα λόγο. Οι μέλισσες που θα εντοπίσουν τη πηγή, θα πληροφορήσουν και τις υπόλοιπες συλλέκτριες της κυψέλης, σύντομα θα δημιουργηθεί συνωστισμός, ανταγωνισμός και μεταφορά της έντονης τάσης συλλογής, στα μελίσσια του μελισσοκομείου (εικόνα 23) πριν ακόμα τελειώσει η εξωτερική πηγή-πληγή τροφοδοσίας.
Με το συνωστισμό δημιουργούνται ευνοϊκές συνθήκες μετάδοσης ασθενειών μεταξύ των μελισσών και με την λεηλασία, προκαλούνται απώλειες μελισσών αλλά και ολόκληρων μελισσοκομείων στη συνέχεια.
Ακόμα και στην περίπτωση που υπάρχει έντονη νεκταροέκκριση που θα μπορούσε να μην προκαλέσει έντονη ανησυχία για τάση λεηλασίας, καταρχήν δεν υπάρχει λόγος τροφοδοσίας με έντονη νεκταροέκκριση και κατά δεύτερον, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πότε μέσα στη μέρα αυτή η νεκταροέκκριση μπορεί να διακοπεί και ως εκ τούτου να ξεκινήσει λεηλασία.
Ένας μελισσοκόμος με όχι απαραίτητα μακρόχρονη εμπειρία, που έχει βιώσει έστω και μία φορά την κατάσταση αυτή της λεηλασίας, ξέρει πως δεν θα ήθελε με κανένα τρόπο να κινδυνεύσει να γίνει αυτός η αιτία για να το ξαναζήσει.
Παράλληλα με τη λεηλασία, υπάρχουν και άλλα προβλήματα με τη υγρή τροφοδοσία όπως: α) Σε χαμηλές θερμοκρασίες η υγρή τροφή κρυώνει σε βαθμό που δεν μπορούν οι μέλισσες να τη συλλέξουν, β) από τον εξωτερικό τροφοδότη συλλέγουν τροφή όλες οι μέλισσες που βρίσκονται σε ακτίνα συλλογής οπότε παρατηρείται σπατάλη υλικού και διασπορά ασθενειών, και γ) ταλαιπωρείται το μελίσσι το οποίο αναγκάζεται να στείλει συλλέκτριες να συλλέγουν μια τροφή την οποία θα είχαν άμεσα αποθηκευμένη στη κυψέλη τους με συνεργασία όλων των μελισσών.
17 ερωτήσεις και απαντήσεις σε αυτό το τεύχος στην έντυπη καθώς και στην ηλεκτρονική μορφή του περιοδικού
