Θεσσαλονίκη, 10/02/2017
Αρ. Πρωτ. 29/2017
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ – ΣΗΡΟΤΡΟΦΙΑΣ
Ταχ. Δ/νση: Α.Π.Θ.
Θυρ. 277, 54006,
Θεσσαλονίκη
Τηλ : 2310-472983, 210-7784240
Fax : 210-7784602
Πληροφορίες : Ανδρέας Θρασυβούλου
e-mail: thrasia@agro.auth.gr
ΠΡΟΣ
ΥπΑΑ&Τ
Γεν. Δ/νση Βιώσιμης Ζωϊκής Παραγωγής & Κτηνιατρικής
Τμ. Μελισσοκομίας
Θέμα «Προτάσεις για το πρόγραμμα για τη βελτίωση των γενικών συνθηκών παραγωγής και εμπορίας των προϊόντων της μελισσοκομίας για τα έτη 2017-2019, σε εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 1308/2013
Σε απάντηση πρόσκληση σχετικά με την προετοιμασία-σχεδιασμό του τριετούς προγράμματος Μελισσοκομίας 2017-2019 προτείνουμε τα παρακάτω:
1ο ΜΕΤΡΟ. Τεχνική βοήθεια προς μελισσοκόμους και οργανώσεις μελισσοκόμων.
Αα) Δράση 1.1. Δίκτυο Κέντρων Μελισσοκομίας:
1.1. α). Το αντικείμενο δραστηριότητας των Κέντρων Μελισσοκομίας να επαναπροσ-διοριστεί. Οι εκπαιδεύσεις μελισσοκόμων και η εκτύπωση ενημερωτικών εντύπων αποτελούν ξεχωριστές δράσεις του προγράμματος (1.3)
1.1. β) Να τεθούν αξιοκρατικές και διαφανείς διαδικασίες αξιολόγησης των εποπτών οι οποίες θα εφαρμόζονται για την αξιολόγηση του έργου τους και τη προσφορά τους στον κλάδο. Η αξιολόγηση να γίνεται στο τέλος κάθε τριετίας.
1.1. γ). Να δημιουργηθεί με ΚΥΑ επιτροπή συντονισμού των ΜΚ με εκπροσώπους των Εργ. Μελισσοκομίας των Πανεπιστημίων και των δύο Ερευνητικών Κέντρων του ΕΛΓΟ. Ο Συντονισμός αυτός θα περιλαμβάνει την συνεχή εκπαίδευση των εποπτών, την ενσωμάτωσή τους στην ερευνητική διαδικασία και τη δημιουργία νέας γνώσης, τη μεταφορά πληροφοριών από τον μελισσοκόμο στο ερευνητικό κέντρο και από το ερευνητικό κέντρο προς το μελισσοκόμο.
1.1. δ). Δεδομένου ότι το Μελισσοκομικό Πρόγραμμα δεν θα επιβαρύνεται με διοικητικές δαπάνες και έξοδα προσωπικού των φορέων θα πρέπει να διασαφηνιστεί ο τρόπος αμοιβής των εποπτών.
Η πραγματική αναβάθμιση των ΚΜ θα αποτελέσει πραγματικά μοχλό ανάπτυξης του κλάδου συνδέοντας έμπρακτα την έρευνα με την πρακτική εφαρμογή. Οι επόπτες στα ΚΜ θα πρέπει να μπορούν να συμμετάσχουν σε ερευνητικά προγράμματα ως επικουρικό προσωπικό στη συλλογή δειγμάτων και δεδομένων και στη συνέχεια ως κοινωνοί της πληροφορίας του αποτελέσματος κάθε ερευνητικής διαδικασίας.
ββ. Δράση 1.2. Ηλεκτρονικό δίκτυο Μελισσοκομίας-Μelinet:
Κατά γενική ομολογία το Melinet στα 18 χρόνια λειτουργίας του, δεν αποτέλεσε το δυναμικό ιστότοπο του κλάδου στον οποίο οι μελισσοκόμοι να μπορούν να αντλήσουν πληροφορίες, συμβουλές, κατευθύνσεις και απαντήσεις στα ερωτήματά τους. Προτείνεται η επαναπροκήρυξη της δράσης με συμμετοχή και άλλων ενδιαφερομένων μερών (Ινστιτούτα, ερευνητικά κέντρα, Πανεπιστήμια, ιδιωτικοί φορείς) έτσι ώστε να υπάρξει μια νέα δυναμική και να δημιουργηθεί ένα καινούργιο ηλεκτρονικό δίκτυο το οποίο θα ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απαιτήσεις του κλάδου.
γγ Δράση 1.3. Εκπαιδεύσεις-έντυπα:
Εκπαιδεύσεις: α) Υπάρχει μια μεγάλη λίστα από εκπαιδευτές μελισσοκομίας στην οποία συμμετέχουν άτομα με πανεπιστημιακό τίτλο ΑΕΙ ή ΤΕΙ. Η ουσιαστική όμως εκπαίδευση γίνεται από μικρό αριθμό εξειδικευμένων επιστημόνων 10 και 15 ατόμων. Τα άτομα αυτά είναι κάτοχοι μεταπτυχιακού και διδακτορικού τίτλου και υπηρετούν σε Πανεπιστημιακά ιδρύματα και Ινστιτούτα. Ο αριθμός των εξειδικευμένων επιστημόνων, έγινε πιο μικρός, καθώς ο ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ – αυθαίρετα και χωρίς καμία απόφαση του ΔΣ- αρνείται στους ερευνητές του την εκπαιδευτική αποζημίωση, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να κάνουν εκπαιδεύσεις. Καθώς η πίεση των φορέων μελισσοκομίας για τη συμμετοχή των ατόμων αυτών στη διοργάνωση σεμιναρίων είναι μεγάλη, θα πρέπει αφ’ ενός να τακτοποιηθεί το θέμα των ερευνητών του ΕΛΓΟ, αφετέρου όλοι οι εκπαιδευτές να εξαιρεθούν από τους περιορισμούς της Γεν. Δ/νσης Κατάρτισης του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, δηλαδή να μπορούν να συμμετέχουν σε εκπαιδεύσεις που θα διοργανώνονται και το Σαββατοκύριακο ή σε αργίες.
β) Παράλληλα με το Μητρώο εκπαιδευτών Μελισσοκομίας ΑΕΙ/ΤΕΙ να δημιουργηθεί και μητρώο εκπαιδευτών Μελισσοκομίας Πρακτική εφαρμογής, στο οποίο το κύριο χαρακτηριστικό των υποψηφίων να είναι η πολύχρονη ενασχόλησή τους με την Μελισσοκομία και η προσφορά τους στον κλάδο ανεξαρτήτως τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
γ) Από τις εκπαιδεύσεις, παρατηρήθηκε να απέχουν συστηματικά, οι έμπειροι μελισσοκόμοι, των οποίων όμως η γνώση στα πρόσφατες εξελίξεις του κλάδου σε αρκετές περιπτώσεις είναι ελλιπής. Προτείνεται να γίνονται εκπαιδεύσεις για επαγγελματίες μελισσοκόμους και να δικαιούνται επιδοτήσεις από τις δράσεις 2.1, 3.1, 3.2, και 4.1 όσοι θα προσκομίσουν έγγραφη βεβαίωση συμμετοχής τους στις εκπαιδεύσεις αυτές την τελευταία τουλάχιστον διετία.
δ) Οι εκπαιδεύσεις να πραγματοποιούνται έγκαιρα ώστε να μην κινδυνεύουν να χαθούν γιατί μένει μόνο ο μήνας Ιούλιος. Πολλά από τα προταθέντα θέματα δεν ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθούν λόγω των καιρικών συνθηκών (πχ καύσωνες).
ε) Να επικαιροποιηθεί ο κατάλογος των εισηγητών. Τα τελευταία χρόνια κυκλοφορεί κατάλογος από μεγάλο αριθμό εισηγητών, γεωπόνων, κτηνιάτρων, τεχνολόγων γεωπονίας, βιολόγων κλπ.. Αρκετοί από αυτούς είναι άσχετοι με τη μελισσοκομία. Να υπάρξει ουσιαστική αξιολόγηση των εκπαιδευτών από τους εκπαιδευόμενους με βαθμολογία και όρια που θα πρέπει να πληρούνται.
Έντυπα: Η δράση μέχρι σήμερα παρέμεινε είτε ανενεργή είτε «αθέατη» στο μελισσοκόμο. Θα πρέπει μέσα από την δράση να χρηματοδοτηθεί η έκδοση της επικής ιστορικής και λαογραφικής δουλειάς του αείμνηστου Μπίκου Αθ. Η έκδοση αυτή θα συγκεντρώσει την Ιστορία της Μελισσοκομίας της Ελλάδας, ως βιβλίο θα είναι μοναδικό και πρωτοπόρο διεθνώς και πιστεύουμε ότι το ΥΠΑΑΤ είναι ο φορέας που θα πρέπει να το εκδώσει.
Σημαντική βοήθεια προς τους μελισσοκόμους θα ήταν η έκδοση επίσης ενημερωτικών φυλλαδίων για συγκεκριμένα θέματα της μελισσοκομικής τεχνικής, όπως ασθένειες, ορθοί μελισσοκομικοί χειρισμοί κ.α. Έτσι ο μελισσοκόμος θα μπορούσε έγκυρα να ενημερωθεί, ώστε να μην ταλαιπωρείται από την πολυγλωσσία των ηλεκτρονικών μέσων. Η Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Μελισσοκομίας-Σηροτροφίας, τα Πανεπιστήμια και τα Ινστιτούτα να συνδράμουν ολοκληρωμένα προς αυτή την κατεύθυνση. Για κάθε έντυπο να γίνεται ανοικτή προκήρυξη από το ΥΠΑΑΤ
δδ. Στήριξη της προώθησης του μελιού και των λοιπών προϊόντων της κυψέλης.
Προτείνεται η ενίσχυση της προσπάθειας των μελισσοκομικών φορέων μέσω των Γιορτών Μελιού ή των εκθέσεων για την προώθηση των προϊόντων τους και την ενημέρωση των καταναλωτών, διαφημιστικές καμπάνιες (έντυπα, ραδιόφωνο, τηλεόραση) για την κρυστάλλωση του μελιού και την στήριξη των προϊόντων κυψέλης.
Προτείνεται η χρηματοδότηση της διοργάνωσης Πανελλήνιων Συνεδρίων Μελισσοκομίας (Κλαδικά, Επαγγελματικά, Επιστημονικά).
2ο ΜΕΤΡΟ. Καταπολέμηση των εισβολών στις κυψέλες και των ασθενειών, ιδιαίτερα της βαρρόα.
Δράση 2.1 Εχθροί και Ασθένειες μελισσών :
α). Το μικρό σκαθάρι της κυψέλης (Aethina tumida): Προτείνεται πρόγραμμα επιτήρησης στην χώρα μας με συνεργασία όλων των ερευνητικών φορέων ήτοι Πανεπιστημίων, και Ινστιτούτων με τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες, τα Κέντρα Μελισσοκομίας και τους φορείς των μελισσοκόμων σύμφωνα με την πρόταση της Ευρωπαϊκή Επιτροπή Guidelines for the surveillance of the small hive beetle infestation, 13/3/2015).
β) Άλλες ασθένειες. Προτείνεται η παρακολούθηση των προσβολών Νοσεμίασης και Αμερικάνικης Σηψηγονίας και βαρρόα σε περιοχές με ιδιαίτερο μελισσοκομικό ενδιαφέρον και μεγάλη πυκνότητα μελισσιών. Η παρακολούθηση να γίνεται από τα εξειδικευμένα μελισσοκομικά Εργαστήρια, Πανεπιστημιακά και ΕΛΓΟ σε συνεργασία με τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες και τα Κέντρα Μελισσοκομίας. Η δράση θα συμβάλλει στην αποτύπωση του ποσοστού προσβολής μέσα στην κυψέλη, την επίδρασή της στην παραγωγή, ενώ θα υποστηρίξει τους μελισσοκόμους στην αντιμετώπισή των προσβολών.
Αγορά εγκεκριμένων φαρμάκων για την καταπολέμηση της Βαρρόα:
Η Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Μελισσοκομίας Σηροτροφίας δεν συμφωνεί με τη δράση αυτή. Τα περισσότερα εγκεκριμένα σκευάσματα είναι χημικά, τα οποία ο κλάδος προσπαθεί να περιορίσει και να τα αντικαταστήσει με φιλικές ουσίες. Τα ελάχιστα εγκεκριμένα φιλικά σκευάσματα έχουν περιορισμούς λόγω υψηλών θερμοκρασιών και πιθανόν να δημιουργήσουν και απώλειες στα μελίσσια. Οι φαρμακευτικές εταιρείες εάν αφεθούν ανεξέλεγκτες θα ανεβάσουν σημαντικά το κόστος διάθεσης των προϊόντων τους και αυτό μακροχρόνια θα ωθήσει τους μελισσοκόμους στα μη εγκεκριμένα. Προτείνεται η συνολική χρηματοδότηση των 800000 ευρώ να αξιοποιηθεί σε δράσεις βελτίωσης της χλωρίδας, μέτρο που θα βοηθήσει πολύ περισσότερο τον έλληνα μελισσοκόμο και θα δημιουργήσει υποδομές ανάπτυξης.
Στην περίπτωση όμως που οι φορείς των μελισσοκόμων επιμένουν στην δράση αυτή, τότε προτείνονται τα παρακάτω:
α) Το ΥΠΑΑΤ να απευθυνθεί εγγράφως στις βιομηχανίες των εγκεκριμένων μελισσοκομικών φαρμάκων, γνωστοποιώντας τη διάθεση να χρηματοδοτήσει στους μελισσοκόμους για την αγορά βαρροακτόνων, και να αιτηθεί οικονομικής συμφωνίας – πλαφόν λιανικής πώλησης στην αγορά. Η χαμηλότερη τιμή που μπορεί να επιτύχει μέσα από μία τέτοια συμφωνία, θα μειώσει σημαντικά το κόστος αγοράς των σκευασμάτων από τη μεριά των μελισσοκόμων και θα αποτελέσει σημαντικό δέλεαρ για την χρησιμοποίησή τους, περιορίζοντας έτσι τις αγορές και δοκιμές μη εγκεκριμένων – γενόσημων σκευασμάτων.
β) Να καθιερωθεί έγκαιρα η διαδικασία χορήγησης των μελισσοφαρμάκων (συνταγογράφηση, αποστολή τιμολογίων στο ΥπΑΑΤ κ.ά)
3o ΜΕΤΡΟ. Εξορθολογισμός της εποχιακής μετακίνησης.
αα) Δράση 3.1 : Εξοπλισμός για τη διευκόλυνση των μετακινήσεων. Ως έχει
ββ) Δράση 3.2 : Οικονομική Στήριξη της νομαδικής μελισσοκομίας. Ως έχει
γγ) “Δημιουργία δικτύων αξιολόγησης της μελιτοφορίας πεύκου και ελάτου περιοχών μελισσοκομικού ενδιαφέροντος και ενημέρωση των μελισσοκόμων”. Προτείνεται ως νέα δράση.
Η δράση αυτή αποτελεί την εφαρμογή των αποτελεσμάτων του ερευνητικού προγράμματος «Μελέτη της επίδρασης βιοτικών και αβιοτικών παραμέτρων στην παραγωγή μελιτωδών εκκρίσεων των εντόμων που παρασιτούν στο έλατο και το πεύκο, ως παράγοντα στοιχειοθέτησης μοντέλου πρόγνωσης των μελιτοεκκρίσεων». Φορείς υλοποίησης της συγκεκριμένης δράσης να είναι τα Κέντρα Μελισσοκομίας η/και Μελισσοκομικοί Συνεταιρισμοί ή Σύλλογοι , με τον συντονισμό και την καθοδήγηση του Ινστ. Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων
δδ) Καταγραφή μελισσοκομικών φυτών, μελέτη διάρκειας ανθοφορίας και προσφορά τους στις μέλισσες. Να αξιοποιηθούν μελέτες που έγιναν από έλληνες επιστήμονες για την αξιόπιστη καταγραφή μελισσοκομικών φυτών συγκεκριμένων περιοχών που θα ζητήσουν οι μελισσοκόμοι. Με βάση τη καταγραφή να εντοπιστούν οι περίοδοι με κενά ανθοφορίας ώστε να συμπληρωθούν με εμπλουτισμό της χλωρίδας. Η δράση απαιτεί συνεργασία επιστημόνων, μελισσοκόμων, κέντρων μελισσοκομίας, δασαρχείου.
4ο ΜΕΤΡΟ. Στήριξη των εργαστηρίων ανάλυσης προϊόντων μελισσοκομίας με στόχο τη διευκόλυνση των μελισσοκόμων στην εμπορία και την αναβάθμιση της αξίας των προϊόντων.
αα) Δράση 4.1. Αναλύσεις μελιού και λοιπών προϊόντων κυψέλης.
αα).1 Η δράση να περιλαμβάνει αναλύσεις για όλα τα φυσικοχημικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του μελιού και των άλλων προϊόντων κυψέλης.
αα).2. Οι αναλύσεις να γίνονται αποκλειστικά σε ελληνικά διαπιστευμένα εργαστήρια ανάλυσης μελιού τα οποία διαθέτουν την τεχνογνωσία και τον κατάλληλο εξοπλισμό.
ββ) Δράση 4.2. Στήριξη ίδρυσης και λειτουργίας εργαστηρίων ανάλυσης μελιού.
Να καθοριστούν οι προϋποθέσεις και οι διαδικασίες επιδότησης της δράσης αυτής. Ποιοι δικαιούνται, με ποια κριτήρια, ποια τα ανταποδοτικά οφέλη για τον κλάδο.
Τα ελληνικά εργαστήρια ανάλυσης μελιού είναι αυτά που σήμερα στηρίζουν τον κλάδο παρέχοντας πληροφορίες για τη νομοθέτηση ποιοτικών κριτηρίων στις αμιγείς κατηγορίες μελιού, στο βασιλικό πολτό, στη γύρη και στα άλλα προϊόντα κυψέλης. Είναι αυτά που θα συμβάλουν στην διασφάλιση της γεωγραφικής προέλευσης του μελιού ώστε να χορηγηθεί το ελληνικό σήμα στα προϊόντα της μέλισσας και στην προώθηση μελιών ΠΟΠ ή ΠΓΕ. Η ενίσχυσή τους με επιπρόσθετο εξοπλισμό θα τα στηρίξει και θα βοηθήσει σημαντικά την ανταγωνιστικότητά τους προς τα ιδιωτικά εργαστήρια του εξωτερικού, περιορίζοντας ταυτόχρονα την εκροή συναλλάγματος προς το εξωτερικό.
5ο ΜΕΤΡΟ. Μέτρα στήριξης για την ανασύσταση του ενωσιακού μελισσοκομικού κεφαλαίου.
Το μέτρο αυτό αναφέρεται στο Καν 1308/2013 αλλά δεν προβλέπεται στο σχέδιο ΚΥΑ.
Με την ολοκλήρωση των ερευνητικών προγραμμάτων για τον καθορισμό του γενετικού υλικού των μελισσών και τη γενετική βελτίωση των μελισσών της Ελλάδας από τα Πανεπιστήμια και το Ινστιτούτο Μελισσοκομίας έχουν εντοπιστεί πιθανότητες διάκρισης και χαρακτηρισμού αμιγών πληθυσμών Μακεδονικής και Κεκροπίας μέλισσας. Προτείνεται η συνέχιση της δράσης για την προστασία και αξιοποίηση βελτιωμένου γενετικού υλικού μέσα από το μέτρο αυτό και όχι από τα ερευνητικά προγράμματα. Δημιουργία “μητρικών” μελισσοκομείων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη όπου θα παράγονται βασίλισσες με ιδιαίτερα καλά χαρακτηριστικά και οι οποίες θα μπορούν να δίνονται σε πιστοποιημένους βασιλοτρόφους.
6ο ΜΕΤΡΟ. Συνεργασία με ειδικευμένους φορείς για την υλοποίηση προγραμμάτων εφαρμοσμένης έρευνας στο τομέα της μελισσοκομίας και των μελισσοκομικών προϊόντων.
Δράση 6.1. Εφαρμοσμένη έρευνα
Το πρόγραμμα «Διαφύλαξη και γενετική βελτίωση επιλεγμένων ελληνικών πληθυσμών μελισσών, όσον αφορά τις επιδόσεις και την ανθεκτικότητα τους» να μεταφερθεί ως δράση στο 5ο ΜΕΤΡΟ.
Το πρόγραμμα «Καταγραφή μελισσοκομικών φυτών, μελέτη διάρκειας ανθοφορίας και προσφορά τους στις μέλισσες» να μετακινηθεί στο 3ο ΜΕΤΡΟ (Εξορθολογισμός της εποχιακής μετακίνησης)
Το πρόγραμμα επιτήρησης και προστασίας της ελληνικής μελισσοκομίας από το μικρό σκαθάρι (Aethina tumida) να μεταφερθεί στο 2ο ΜΕΤΡΟ. Καταπολέμηση των εισβολών στις κυψέλες και των ασθενειών.
Τα ερευνητικά εργαστήρια που ασχολούνται αποκλειστικά με τη μελισσοκομία θα πρέπει να ενισχύονται μέσα από τη δράση αυτή και με εξοπλισμό ώστε να δημιουργηθεί η υποδομή που θα παραμείνει και θα αξιοποιηθεί και μετά το τέλος των προγραμμάτων
7ο ΜΕΤΡΟ Παρακολούθηση αγοράς
Το μέτρο αυτό αναφέρεται στο Καν 1308/2013 αλλά δεν προβλέπεται στο σχέδιο ΚΥΑ.
Προτείνεται κάθε χρόνο να ελέγχονται με ευθύνη συγκεκριμένου φορέα όπως της Περιφέρειας ή της Εθνικής Διεπαγγελματικής Μελιού, ή του ΥΑΑΤ, ή των Κέντρων Μελισσοκομίας η αγορά δειγμάτων μελιού από τα μεγαλύτερα σούπερ-μάρκετ της ελληνικής αγοράς και να αποστέλλονται σε διαπιστευμένα εργαστήρια για ανάλυση ή στο ΓΧΚ. Για μικρές εκτροπές από τις κείμενες διατάξεις π.χ. αγωγιμότητα, HMF, διαστάση, ζάχαρα, ετικέτα κ.ά να ενημερώνεται ο τυποποιητής για να βελτιώσει το προϊόν του. Για προβλήματα νοθείας όπως οι ελληνοποιήσεις ή προσμίξεις με γλυκαντικές ουσίες κ.ά θα ενημερώνεται ο ΕΦΕΤ και για προβλήματα που άπτονται της δημόσιας υγείας θα ενημερώνεται το ΥΑΑΤ, ο ΕΦΕΤ και οι φορείς των μελισσοκόμων.
Η δράση αυτή δεν θα αντικαταστήσει τους αγορανομικούς ελέγχους αλλά θα εντοπίζει προβλήματα ποιότητας τα οποία θα μεταφέρει άμεσα στους τυποποιητές –διακινητές ώστε να διορθώσουν το τελικό τους προϊόν και παράλληλα θα απομονώσει τους νοθευτές μελιού. Τα αποτελέσματα δεν θα δημοσιοποιούνται αλλά θα αποστέλλεται σε κάθε ελεγχόμενο εμπιστευτική επιστολή που θα το πληροφορεί για την ποιότητα του συγκεκριμένου μελιού του στο ράφι. Το πρόγραμμα αυτό εφαρμόστηκε με μεγάλη επιτυχία στην κυπριακή αγορά και όχι μόνο βελτίωση την εικόνα του κυπριακού μελιού αλλά αύξησε την εμπιστοσύνη του καταναλωτή στο διακινούμενο μέλι.
8ο ΜΕΤΡΟ.. Βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων με σκοπό την καλύτερη αξιοποίηση των προϊόντων στην αγορά .
Δράση 8.1 Στην δράση αυτή να ενσωματωθεί η ταυτοποίησης του βασιλικού πολτού (ΒΠ) και της γύρης από διάφορες περιοχές της χώρας. Η συνέχιση της δράσης αυτής είναι απαραίτητη για τον καθορισμό τοπωνυμίων στο ΒΠ για την απονομή του ελληνικού σήματος και τον έλεγχο του ελληνικού από το εισαγόμενο προϊόν.
Για το ΔΣ της Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Μελισσοκομίας-Σηροτροφίας
Α .Θρασυβούλου
