ΝΟΣΕΜΙΑΣΗ – Α. Θρασυβούλου | Εργαστήριο Μελισσοκομίας ΑΠΘ

Η Νοσεμίαση είναι ενδημική ασθένεια, δηλαδή εμφανίζεται συχνά ή με κάποια μεγάλη διάρκεια στο σύνολο των μελισσιών της χώρας μας.

Για τον περιορισμό της ενδημικής αυτής κατάστασης χρειάζεται, πέραν από τα βασικά μέτρα υγιεινής των μελισσιών και τους ορθούς μελισσοκομικούς χειρισμούς, προληπτική αντιμετώπιση κάθε τέλος Φθινοπώρου αρχές Άνοιξης απ’ όλους τους μελισσοκόμους για συνεχείς χρονιές. Τα διαθέσιμα μέσα σήμερα είναι κυρίως η θυμόλη το Νozevit, το Protofil, το Nosestat,, το Vita feed Gold το ApiHerb , το Hive-Alive και η ρεσβερατρόλη και άλλα (πίνακας 1).

Όλες οι διαθέσιμες ουσίες του πίνακα 1, είναι φιλικές, απαιτούν όμως άδεια από τον ΕΟΦ για να κυκλοφορήσουν ως μελισσοφάρμακα. Τα περισσότερα ξεπερνούν το «σκόπελο» γιατί διατίθενται από τις εταιρείες ως σκευάσματα που βοηθούν την ανάπτυξη ή το ένστικτο καθαρισμού των μελισσών.

Η αποτελεσματικότητα σκευασμάτων περιορισμού της Νοζεμίασης συμπεριλαμβανομένων των Φουμιντίλ, της Θυμόλης και του Νοζεβιτ κυμαίνονται μεταξύ 30-80%. Δεν υπάρχει κανένα σκεύασμα με το οποίο είναι δυνατό να επιτευχθεί 100% αντιμετώπιση της Νοζεμίασης. Το υπόλοιπο 20-70% των επιζώντων αρρώστων μελισσών κατά τη διάρκεια του χειμώνα θα αφήσουν περιττώματα στις κηρήθρες με μεγάλο αριθμό σπορίων. Όταν το μελίσσι ετοιμάζεται να υποδεχτεί το νέο γόνο την επόμενη Άνοιξη, η πρώτη εργασία που θα κάνει είναι να προσπαθήσει να καθαρίσει τις κηρήθρες από τα περιττώματα και αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την επιμόλυνση των μελισσών και σε μερικές περιπτώσεις έξαρση της ασθένειας την Άνοιξη. Γι’ αυτό θα πρέπει κάθε τέλος Φθινοπώρου να επεμβαίνουμε με ένα από τα σκευάσματα που διαθέτουμε για να περιοριστεί το μολυσματικό φορτίο. Απαιτείται επέμβαση επίσης ενωρίς την Άνοιξη για να προλάβει την έξαρση της αρρώστιας.

Σημειώστε ότι μια προσβεβλημένη μέλισσα από Νοσεμίαση του τύπου N.ceranae έχει πάνω από 150 εκατ. σπόρια και ότι κάθε 100 σπόρια μολύνουν μια μέλισσα. Άρα μια και μόνο μέλισσα μπορεί από μόνη της να μεταφέρει την αρρώστια σε 1,5 εκατομμύριο άλλες μέλισσες!! Γι’ αυτό και χρειάζεται κάθε τέλος Φθινοπώρου και αρχές Άνοιξης προληπτική αντιμετώπιση σ’ όλα τα μελίσσια απ’ όλους τους μελισσοκόμους

Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στην αποφυγή σύνθλιψης μελισσών κατά τους χειρισμούς όπως το κλείσιμο των καπακιών, η μετακίνηση πλαισίων, η τοποθέτηση ζαχαροζύμαρου κ.ά. Οι μέλισσες για να απαλλάξουν την κυψέλης τους από τις «πατημένες» μέλισσες απομυζούν από τα κουφάρια των νεκρών μελισσών όλα τα σπόρια με αποτέλεσμα την ταχύτατη διασπορά της αρρώστιας.

Οι προσβλημένες μέλισσες από Νοσεμίαση είναι κυριολεκτικά βόμβες διασποράς των σπορίων που εκρήγνυνται όταν με κάποιο τρόπο ο μελισσοκόμος άθελά του τις συνθλίψει

Πίνακας 1. Σκευάσματα και ουσίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον περιορισμό της Νοσεμίασης

Vita Feed Gold	Φυτικό εκχύλισμα τεύτλων, περιέχει σαλικυλικό νάτριο, κ.ά 10 g/100 ml σιρόπι. Δίνονται 10 ml σιρόπι/για κάθε πλαίσιο που καλύπτεται από πληθυσμό τη1, 3, 5, 7 και 9 ημέρα.
Protofil	Φυτικό εκχύλισμα από θυμάρι (Ρουμανίας) 20 ml/ L σιρόπι. Δίνονται 250 ml σιροπιού/μελίσσι δύο φορές σε διάστημα μιας εβδομάδας
Nosestat	Δύο φιαλίδια α) ιωδιούχο κάλιο, β) ιώδιο και μυρμηκικό οξύ (Βουλγαρίας). Τα δύο φιαλίδια αναμιγνύονται και 5 ml από το μίγμα μεταφέρεται σε ένα λίτρο σιροπιού. Σε κάθε μελίσσι δίνονται 500-800 ml σιροπιού σε 3 συνεχείς ημέρες
Api Herb	Εκχύλισμα βοτάνων (Ιταλία). To κάθε φακελάκι το οποίο περιέχει 40 g Api Herb, διαλύεται σε 500 ml σιρόπι (1:1) και σε κάθε μελίσσι γίνεται ενστάλαξη 50 ml.
Nosevit + (plus)	Εκχύλισμα φλοιών βελανιδιάς με βιταμίνες, αιθέρια έλαια και κιτρικό οξύ (Κροατία) Σιρόπι (2:1): 1 ml Nozevit /200 ml (δηλαδή 5ml/L syrup) ψεκασμός ή ενστάλαξη ή τάισμα . Ζαχαροζύμαρο: 1 ml Nozevit /500 γραμμάρια ζαχαροζύμαρου
HiveAlive	Περιέχει θυμόλη, εκχύλισμα φυκών και λεμονόχορτου. 2,5 ml Hive Alive /L σιρόπι (1:1). Σε κάθε μελίσσι δίνονται 4 λίτρα ή 5ml Hive Alive/Kg ζαχαροζύμαρο. Σε κάθε μελίσσι δίνονται 6 Kg
Θυμόλη	Κρύσταλλοι θυμόλης : α) 1 g/15 L σιρόπι δίνονται 3-4 L/μελίσσι. β)120 mg/Kg ζαχαροζύμο.
Σκόρδο	Σκόνη: 5 g σκόνη/Kg ζαχαροζύμαρο. Τροφοδότηση για ένα μήνα. Σιρόπι: 5 ml χυμός σκόρδου/L σιρόπι . Κάθε μελίσσι τροφοδοτείται με 3-4 λίτρα σιρόπι
ApiX	Ακετυλοσαλικυλικό οξύ με εκχύλισμα από Artemisia absinthium. 1,5 mg/10 L σιρόπι. Σε κάθε μελίσσι 0,5 L σιρόπι, 4 φορές κάθε 2 ημέρες.
Οξαλικόοξύ	Κρύσταλλοι οξαλικού οξέος. 31g O.O./L σιροπι 1:1. Ενστάλαξη 50 ml/μελίσσι. Επανάληψη σε 20 ημέρες (δύο μόνο επεμβάσεις)
Ρεσβερατρόλη	Πολυφαινόλη από φυτά (10 mg/Kg ζαχαροζύμαρο) . Ζαχαροζύμαρο στο μελίσσι για 25 ημέρες
Λυσοζύμη	Ενζυμο που χρησιμοποιείται για την λύση βακτηριακών κυττάρων. 500 mg/Kg ζαχαροζύμαρο , σε κάθε μελίσσι 3 Kg.