Γιώργος Μαυροφρύδης
Αρχαιολόγος, Μελισσοκόμος
mavrofridis@gmail.com
Μελισσοκομική Επιθεώρηση – Ιούλιος-Αύγουστος 2017, Τεύχος 254, σελ. 287
Κατά την ελληνική μυθολογία ο Αρισταίος, στοιχεία για τον οποίο αντλούμε από αρκετούς αρχαίους συγγραφείς*, ήταν γιός του Απόλλωνα και της Κυρήνης, της κόρης του βασιλιά των Λαπιθών Υψέα. Η γνωριμία των γονιών του έγινε στο Πήλιο, όπου η Κυρήνη φυλούσε τα κοπάδια του πατέρα της. Κάποτε λοιπόν βρέθηκε αντιμέτωπη με ένα λιοντάρι, το οποίο, αν και άοπλη, κατάφερε να πνίξει. Την ώρα ωστόσο που πάλευε μαζί του την είδε ο Απόλλωνας, την ερωτεύθηκε και τελικά την απήγαγε και την πήγε στη Λιβύη. Εκεί η ομώνυμη νύμφη φιλοξένησε το ερωτευμένο ζευγάρι στο παλάτι της και όταν αργότερα γεννήθηκε ο Αρισταίος, ο Ερμής τον μετέφερε στις Ώρες και τη Γαία. Εκείνες ενστάλαξαν στα χείλη του νέκταρ και αμβροσία καθιστώντας τον αθάνατο. Οι Μούσες, όταν μεγάλωσε του ανέθεσαν τη φύλαξη των κοπαδιών τους στη Φθία και του δίδαξαν τη μαντική και την ιατρική. Οι Νύμφες (γενικά, οι νύμφες Βρύσες ή η νύμφη Μέλισσα – ανάλογα με την πηγή) από την άλλη, του έμαθαν πώς να ασκεί τη μελισσοκομία, να καλλιεργεί τα αμπέλια και τις ελιές και να τυροκομεί. Ο Αρισταίος με τη σειρά του δίδαξε τις τέχνες αυτές στους ανθρώπους (Κακριδής, 1986: ΙΙΙ, 111. Ransome, 2004: 100-101).
Κάποτε οι κάτοικοι των Κυκλάδων, απελπισμένοι από μια φοβερή επιδημία που μάστιζε τον τόπο τους και ακολουθώντας χρησμό του Μαντείου των Δελφών, προσέτρεξαν για βοήθεια στον Αρισταίο. Εκείνος δέχθηκε να τους βοηθήσει υπό τον όρο να του επιτρέψουν να εγκατασταθεί στην Κέα. Οι νησιώτες συμφώνησαν και ο Αρισταίος θυσίασε στον Σείριο και στον Δία Ικμαίο, τον θεό της δροσιάς. Η παράκληση εισακούσθηκε και ο Δίας επέτρεψε να φυσήξουν για σαράντα ημέρες τα μελτέμια, ώστε να καθαρίσει η ατμόσφαιρα από τον μολυσμένο αέρα. Έκτοτε φυσούν κάθε χρόνο, τη συγκεκριμένη περίοδο, οι ευεργετικοί αυτοί άνεμοι που δροσίζουν τα Κυκλαδονήσια. Εκτός από τις Κυκλάδες, ο Αρισταίος τιμήθηκε και στην Αρκαδία, γιατί δίδαξε στους Αρκάδες τη μελισσοκομία, την κατεργασία του μαλλιού και την τέχνη του κυνηγιού (Κακριδής, 1986: ΙΙΙ, 111).
Σε μια άλλη περίπτωση, μια ατυχής ερωτική περιπέτεια έγινε αιτία να χάσει ο Αρισταίος τα μελίσσια του. Συνάντησε συγκεκριμένα στην Αρκαδία την Ευριδίκη, τη γυναίκα του Ορφέα, και θαμπωμένος από την ομορφιά της προσπάθησε, δια της βίας, να την κάνει δική του. Η Ευρυδίκη, πιστή στον άνδρα της, απομακρύνθηκε, ωστόσο κατά τη φυγή της τη δάγκωσε φίδι και πέθανε. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος λίγο έλλειψε να χαθεί για πάντα το μέλι κι αυτό γιατί ο Αρισταίος βρήκε λίγο αργότερα τις μέλισσές του νεκρές. Απελπισμένος, ζήτησε τη βοήθεια της μητέρας του, η οποία τον συμβούλεψε να αναζητήσει τον Πρωτέα. Όταν τελικά τον συνάντησε, ο πολύξερος γέροντας τον πληροφόρησε πως οι Ναπαίες νύμφες, παιδικές φίλες της Ευρυδίκης, ήταν αυτές που είχαν αφανίσει τις μέλισσές του (Cook, 1895). Για να κατευνάσει την οργή τους έπρεπε να θυσιάσει τέσσερεις επιλεγμένους ταύρους και τέσσερεις αγελάδες, αφήνοντας τα πτώματά τους σε σκιερό μέρος. Το έπραξε, και, όπως μας μεταφέρει ο Βιργίλιος, από τα κουφάρια αυτά γεννήθηκαν μέλισσες.
Κατά μία άλλη εκδοχή (βλ. Μαυροφρύδης, 2016), ο Αρισταίος εξανάγκασε τον Πρωτέα, ο οποίος είχε την ικανότητα να μεταμορφώνεται σε ό,τι επιθυμούσε, αφού πρώτα τον έδεσε, να του αποκαλύψει τον τρόπο για να ξαναποκτήσει τις μέλισσές του. Αυτός ήταν να θάψει το πτώμα σφαγμένου βοδιού το οποίο, αποσυντιθέμενο, θα παρήγαγε σμήνη μελισσών.
Ύστερα από τον τραγικό θάνατο του γιού του Ακταίωνα (τον κατασπάραξαν τα ίδια του τα σκυλιά, αφού η Άρτεμις τον είχε μεταμορφώσει σε ελάφι επειδή την είχε δει γυμνή) ο Αρισταίος ταξίδευσε αρκετά. Πήγε στην Κυρήνη, την πόλη που….
Η συνέχεια στην έντυπη καθώς και στην ηλεκτρονική μορφή του περιοδικού
