Ν. Παππάς
Βιολόγος
Μελισσοκομική Επιθεώρηση
Όπως Δημοσιεύθηκε στο τεύχος Ιουλίου Αυγούστου 2016
Δεν θέλω να κινδυνολογήσω αλλά απλά να επισημάνω το μεγάλο πρόβλημα που θα δημιουργηθεί τη μελισσοκομία της χώρας αν έρθει το μικρό σκαθάρι, λόγω των μέτρων και μόνο που θα ληφθούν.
Είναι εφιαλτικό όταν διαβάζει κανείς στον ξένο μελισσοκομικό τύπο για την κατάσταση που επικρατεί στην γειτονική Ιταλία στις περιοχές όπου έχει εντοπιστεί το σκαθάρι. Ορίστηκαν δύο ζώνες η μία, η ζώνη προστασίας όπως ονομάστηκε, είχε ακτίνα 20 χιλιομέτρων με κέντρο το σημείο της αρχικής εστίας. Η δεύτερη, η ζώνη επιτήρησης, με ακτίνα 100 χιλιομέτρων. Στην πρώτη ζώνη εξετάστηκαν όλα τα μελίσσια και κάηκαν ολόκληρα τα μελισσοκομεία έστω κι αν ένα μόνο μελίσσι βρέθηκε θετικό, έγιναν ψεκασμοί στο τόπο των μελισσοκομείων και απαγορεύτηκαν οι μετακινήσεις από και προς τις ζώνες προστασίας. Στη ζώνη επιτήρησης ο έλεγχος ήταν δειγματοληπτικός. Απαγορεύεται να εξαχθούν από τις ζώνες ανεπεξέργαστα μελισσοκομικά προϊόντα μέλι γύρη κ.λπ., όπως επίσης μελίσσια, μελισσοδέματα, παραφυάδες.
Αναφέρω ως παράδειγμα την ιστορία μιας μεγάλης μελισσοκομικής επιχείρησης εντός της ζώνης προστασίας. Πριν τον ερχομό του σκαθαριού αριθμούσε 4.000 μελίσσια. Τώρα έχει μόνο 500. Το 2014 κάηκαν, λόγω του σκαθαριού τα 1000 και άλλα 2000 την επόμενη χρονιά. Τα υπόλοιπα 500 χάθηκαν τον χειμώνα, καθώς δεν επιτρεπόταν η μετακίνησή τους και έμειναν ολόκληρο το χειμώνα πάνω στα βουνά. Τώρα ο μελισσοκόμος σκέπτεται να τα παρατήσει. Στην Ιταλία πριν το σκαθάρι πωλούνταν, συνήθως στο εξωτερικό, στην υπόλοιπη Ευρώπη 100.000 μελισσοδέματα. Σήμερα αυτή η δραστηριότητα έχει σβήσει γιατί δεν γίνονται πλέον παραγγελίες λόγω του σκαθαριού, έστω και αν η επιχείρηση δεν βρίσκεται στις επικίνδυνες ζώνες.
Η Ιταλία απέχει μια δρασκελιά από την Ελλάδα και το εμπόριο είναι ελεύθερο σε όλα τα προϊόντα. Εμείς σχεδόν μοιρολατρικά λέμε ότι είναι θέμα χρόνου και κάποια στιγμή το σκαθάρι θα έρθει. Ο εφησυχασμός με εικασίες ότι τo σκαθάρι δεν μπορεί να ευδοκιμήσει στη χώρα μας είναι λάθος τοποθέτηση. Γιατί και αν στο μέλλον αυτό αποδειχθεί, το αρχικό χτύπημα λόγω των προληπτικών μέτρων που θα πρέπει να ληφθούν όπως και στην Ιταλία θα επιφέρουν στην πρώτη περιοχή εντοπισμού μεγάλη καταστροφή. Μην ξεχνάμε ότι τα μέτρα
που θα επιβληθούν δεν θα είναι δική μας επιλογή αλλά της Ε.Ε. Δηλαδή θα είναι σαν κι αυτά της Ιταλίας.
Τα μέτρα που έχουμε πάρει εμείς στην Ελλάδα είναι μόνο ο καθορισμός ενός εργαστηρίου αναφοράς και οι μελισσοκόμοι να βρίσκονται σε εγρήγορση και να ειδοποιήσουν τις αρχές για κάθε ύποπτο κρούσμα. Νομίζω ότι θα είναι πολύ αργά αν γίνει έτσι. Δεν είμαι σε θέση να δώσω μια ολοκληρωμένη πρόταση, αλλά στα λιμάνια θα ήταν δυνατόν να γίνεται κάποιος έλεγχος σε προϊόντα που δυνητικά θα μπορούσαν να μεταφέρουν το σκαθάρι. Γνωρίζουμε ότι γίνονταν εισαγωγές μελισσοδεμάτων από τη Ιταλία. Σήμερα τι γίνεται, ξέρουμε αν συνεχίζονται οι εισαγωγές έστω και σε μικρότερη κλίμακα;
Είναι απόλυτη ανάγκη να βρούμε αποτελεσματικούς τρόπους ώστε να καθυστερήσουμε την εισδοχή του σκαθαριού στη χώρα με όλα τα μέσα, ακόμη και με απαγόρευση εισαγωγής κάποιων μελισσοκομικών προϊόντων όπως βασίλισσες, μελισσοδέματα μελίσσια, παραφυάδες κ.λπ. Έχουμε ένα εργαστήριο αναφοράς όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Πολύ καλά, φτάνει όμως αυτό; Μήπως θα ‘πρεπε κάποιος επιστήμονας να πάει επιτόπου στην Ιταλία για να εκπαιδευτεί, όπως κάνουν και άλλες χώρες;
Παρατηρούμε ότι το σκαθάρι ευδοκίμησε μόνο σε χώρες στις οποίες ζει η ιταλική μέλισσα (Α.m. ligustica), όπως Αμερική, Αυστραλία, Ιταλία. Αυτό δεν θα πει ότι η μέλισσα αυτή είναι επιρρεπής στο σκαθάρι, χωρίς βέβαια να μπορούμε να το αποκλείσουμε, αλλά η μετάδοση γίνεται κυρίως με το εμπόριο μεταξύ μελισσοκόμων βασιλισσών και μελισσοδεμάτων κ.λπ. Εδώ, στο εμπόριο αυτό, πρέπει νομίζω να πάρουμε δραστικά μέτρα χωρίς καμία άλλη καθυστέρηση.
Υπάρχει στο Υπουργείο μια σχετική επιτροπή. Καλό είναι να ψάξει να βρει άλλους τρόπους αντιμετώπισης από αυτούς που εφαρμόστηκαν στην Ιταλία.
