Αλέξανδρος Γκουσιάρης
Μαθηματικός – Μελισσοκόμος

Κατοχύρωση μελισσοκομείων. Ένας νόμος που δεν χρειάζεται να υπάρξει ποτέ.

Έφτασε και ο Μάρτης μετά από ένα αρκετά κρύο χειμώνα, που είχαμε να δούμε αρκετά χρόνια επίσης. Από το χειμώνα της πρώτης παράλληλης κυκλοφορίας ευρώ-δραχμής είχαμε να δούμε τόσο κρύο, σε μεγάλο μέρος της χώρας.

Όπου να ’ναι, θα αρχίσουμε να μπαίνουμε βαθιά στις κοπιαστικές μελισσοκομικές εργασίες της άνοιξης, με βασικό σκοπό μια καλή παραγωγή μέσα στο 2017. Η χρονιά θα μας δείξει, πως τελικά θα πορευτούμε, και θα καθορίσει κατά πολύ και την τελική έκβαση. Το σχεδόν σίγουρο, είναι ότι η πλειοψηφία των επαγγελματιών ή ερασιτεχνών μελισσοκόμων, θα μετακινήσουν τα μελίσσια τους, μια, δυο ή πολλές φορές. Το σχεδόν σίγουρο επίσης, είναι ότι η πλειοψηφία των μελισσοκόμων της ηπειρωτικής χώρας (εκτός νησιών δηλαδή), θα μετακινήσουν τα μελίσσια τους σε κάποιο βουνό για να κυνηγήσουν μέλι από έλατο, βελανιδιά, καστανιά, πεύκο, σε κάποιο δασικό περιβάλλον.

Και ποια είναι μια εύλογη συνηθισμένη πρακτική γι’ αυτό; Η εύρεση της περιοχής μεταφοράς των μελισσιών και η εύρεση μελισσοκομείου στον τελικό τόπο επιλογής ή στους τελικούς τόπους επιλογής. Όσον αφορά τον τόπο επιλογής, η εμπειρία ασκεί καθοριστικό ρόλο, και διαφέρει από μελισσοκόμο σε μελισσοκόμο και από τόπο σε τόπο. Γνωρίζω μελισσοκόμους που με τη σειρά τους γνωρίζουν πολύ καλά την επιλογή τόπου στον έλατο, αλλά όχι στα πεύκα. Δύσκολα περιγράφεται με λέξεις η μεθοδολογία εύρεσης τόπου. Αντίθετα, πολύ εύκολα, περιγράφεται η μεθοδολογία εύρεσης ενός μελισσοκομείου, αφού βρούμε τον τόπο. Καλοκαίρι γαρ, άρα δεν έχουμε πολλά να σκεφτούμε. Ευήλιο, με καλή πρόσβαση σε περίπτωση που χρειαστεί να τα μεταφέρουμε εκτάκτως και να μην ενοχλούμε όσο γίνεται την διέλευση ανθρώπων και τροχοφόρων. Όσο γίνεται, γιατί στα βουνά οι τόποι περιορισμένοι, και αναγκαστικά στους δρόμους τα ακουμπάμε.

Πως κατοχυρώνουμε όμως, ένα μελισσοκομείο;
Υπάρχουν δυο τρόποι γι’ αυτό:

Α τρόπος (ή αλλιώς, ο Ορθός τρόπος). Ένα ωραίο βράδυ ή πρωί (αναλόγως της απόστασης που μας χωρίζει από το βουνό), φορτώνουμε ένα, δύο ή και περισσότερα μελίσσια και τα αφήνουμε στη θέση που έχουμε ψάξει και επιλέξει, αφού τους έχουμε βάλει ένα ζυμάρι, γιατί όταν τα πάμε στο βουνό, το κρύο πιθανά να τα εμποδίζει να βρούνε την αναγκαία καθημερινή ποσότητα νέκταρος. Γύρη, θα βρίσκουνε σίγουρα Απριλομάη στο βουνό. Πιθανά να βάλουμε και ένα σύστημα αυτόματης ζύγισης για καθημερινή αποστολή δεδομένων, έτσι ώστε να γνωρίζουμε από μακριά και χωρίς να χρειάζεται να πηγαίνουμε κάθε τρεις και λίγο. Αν η ζυγαριά ή οι ζυγαριές, δείξουν μια καλή αύξηση στα καθημερινά νούμερα (τουλάχιστον για τρεις, τέσσερις, συνεχόμενες μέρες), τότε μεταφέρουμε κοιτάζοντας και τον καιρό των επόμενων ημερών και η φύση βοηθός. Αν τώρα δεν έχουμε ζυγαριές, οφείλουμε μια, δυο φορές την εβδομάδα, να τα επισκεπτόμαστε, να τα επιθεωρούμε στα γρήγορα, για να δούμε τι μέλι μαζέψαν, τι γόνους έχουνε, έτσι ώστε να αποφασίσουμε τι θα κάνουμε με τα υπόλοιπα προς μεταφορά. Κοπιαστικός τρόπος, αλλά όλα καλά μέχρι στιγμής. Δεν έχουμε ενοχλήσει κανένα γύρω μας, και απλά με δικό μας κόπο και έξοδα, έχουμε μεταφέρει τους ιχνηλάτες των μελισσιών μας, να ψάξουν για μέλι. Τους δείκτες μας. Ορθό και ενταγμένο στην Ορθή Μελισσοκομική Νομαδική Πρακτική.

Β τρόπος (ή αλλιώς ο «μάγκικος» τρόπος). Ένα ωραίο πρωί (γιατί να τρέχουμε νυχτιάτικα;), φορτώνουμε μια, δύο ή και περισσότερες σάπιες κυψέλες και μερικά σάπια καπάκια επίσης, και ξεκινάμε για εκδρομή, χωρίς το άγχος των φορτωμένων ζωντανών μελισσιών, χωρίς να σκεφτούμε ζυμάρια, πόρτες, γύρες και νέκταρ. Και με το επιβατικό μας ακόμη καλύτερα. Χαλαρά. Διαλέγουμε όσους τόπους θέλουμε, ανάλογα με τις κυψέλες και τα καπάκια που έχουμε φορτώσει και τα σκορπάμε στα μέρη, στις θέσεις των μελλοντικών μας μελισσοκομείων. Και μάλιστα γιατί να πάμε Απριλομάη; Μόλις λιώσουνε τα χιόνια, ξεκινάμε. Μήπως θα αφήσουμε μελίσσια και μας νοιάζουν τα λουλουδάκια και η τύχη τους στον τόπο; Σάπιες κυψέλες και καπάκια θα αφήσουμε. Μοιράζουμε την σαπίλα μας, και αν μας αρέσουν και περισσότερα μέρη από τις σαπιοκυψέλες που έχουμε, τότε μοιράζουμε κυψέλες και καπάκια χώρια. Να και μια πέτρα από πάνω, και ακριβώς κάτω από την πέτρα … έρχεται η μαγική κίνηση … σας κρατάω σε αγωνία … τοποθετούμε ένα φρεσκοκομμένο κλαδί από έλατο, βελανιδιά, πεύκο. Αυτό ήταν. Αντί για ζωντανά μελίσσια, φρεσκοσκοτωμένα κλαδιά. Τελειώσαμε. Πιάσαμε, κατοχυρώσαμε, όχι ένα, ούτε δύο, αλλά για όσα μελισσοκομεία έχουμε σάπια κυψελοκαπάκια. Ευχαριστημένοι, σταματάμε και σε μια ταβέρνα για το κοψιδάκι μας … τόση δουλειά κάναμε. Εκδρομούλα. Οι πιο οργανωμένοι, και πιθανά περιβαλλοντικά πιο «ευαίσθητοι» μελισσοκόμοι (γιατί δεν κόβουν ζωντανά κλαδιά), κουβαλάνε και ένα μαρκαδόρο ή λαδομπογιά, χρησιμοποιώντας σαν πινέλο ένα κλαδί και γράφουνε πάνω στο καπάκι ή στην κυψέλη, την χρονιά της άνοιξης που κάνουνε την βολτούλα τους. Για φέτος πρέπει να γράψουν 2017. Έχω δει και διορθωμένα νούμερα. Ξέρετε, μόνο το τελευταίο ψηφίο. Κυψέλες που μείνανε από την προηγούμενη χρονιά και κουτσά στραβά γράφεται κάπως ανάμεσα στο σαράκι, το έτος. Γιατί βέβαια, αυτοί οι «μάγκες» μελισσοκόμοι, αφήνουν και από την προηγούμενη χρονιά σάπιες κυψέλες, και έτσι με τις φρέσκιες σάπιες, πιάνουν και άλλα μελισσοκομεία. Όταν τώρα με το καλό έρθει η ώρα του ελάτου, ας πούμε, ξεκινάνε πάλι με το επιβατικό τους και χαλαρά πάνε την εκδρομούλα τους. Βλέπουνε τα έλατα, τα κλαδιά, τους κόμπους, τις αφίδες, αλλά να μην δούνε, να μην επιθεωρήσουνε, και κανά δυο ζωντανά μελίσσια, που κάποιος άλλος μετέφερε κοντά στις δικές τους άδειες και σάπιες κυψέλες; Ε! Αφού πήγαν που πήγαν. Καπνιστήρι και άνοιγμα. Πως ήταν αυτά τα μελίσσια όταν πήγαν, πόσα ζυμάρια είχανε, τι τους νοιάζει; Έχουνε ασπρίσματα, έχουνε φρέσκα μέλια, να και μια με το δάχτυλο να δοκιμάσουν λίγο μέλι, και όλα μέλι γάλα. Όσο πιο πολλά ανοίξουνε τόσο καλύτερη εικόνα χτίζουνε για την πιθανή μεταφορά τους. Οι δικοί τους «πιασμένοι» τόποι καλά κρατούνε. Ανανεώνουνε και τα κλαδιά με φρέσκα πράσινα, ταβερνούλα και όλα μέλι, γάλα. Ομορφιές απείρου κάλους.

Όπως καταλαβαίνετε μπορώ να γράψω και άλλα και να γίνω πιο περιγραφικός. Δεν χρειάζεται όμως. Όλοι γνωρίζουμε για τι πράγμα μιλάμε. Στην ουσία δεν μιλάμε για δυο τρόπους κατοχύρωσης μελισσοκομείων. Μιλάμε για δυο διαφορετικούς τύπους μελισσοκόμων. Ονομάστε εσείς τον δεύτερο «φαινότυπο». Εμένα δεν μου το επιτρέπει η συντακτική ομάδα και η ευγένειά μου, να χρησιμοποιώ κακές λέξεις. Είναι δυνατόν να υπάρχει, έστω ένα, ισχυρό λογικό επιχείρημα που να παίρνει υπ’ όψιν του μια στοιχειώδη συναδελφική επικοινωνία πάνω στο θέμα της κατοχύρωσης μελισσοκομείων, και να υποστηρίζει τον Β τρόπο.

Τι κάνουμε λοιπόν; Θα περιμένουμε κάποια νομοθετική ρύθμιση επί του θέματος; Εσαεί θα περιμένουμε.

Εδώ μας κυνηγάνε τα δασαρχεία, οι κοινοτάρχες, οι βοσκοί, οι περιπατητές, οι ποδηλάτες, οι φίλοι όλων αυτών και άλλοι τόσοι. Ποιος νόμος;

Πρέπει επιτέλους να συμφωνήσουμε, μόνοι μας, όλοι μας ή έστω οι συντριπτικά περισσότεροι, ότι τα μελισσοκομεία τα κατοχυρώνουμε με ζωντανά μελίσσια. Θα κοπιάσουμε, σύμφωνοι. Θα ταλαιπωρήσουμε κάποια μελισσάκια μας, σύμφωνοι. Θα επιθεωρούμε όμως δικά μας μελίσσια, που τα ξέρουμε, που μας ανήκουν, και όχι στην τούρλα του Σαββάτου, όποια μελίσσια βρούμε στην εκδρομή μας. 20 φορές μπορεί να ανοιχτεί σε μια μέρα ένα μελίσσι δείκτης, κάποιου μελισσοκόμου, από 20 άσχετους με αυτόν συναδέλφους του.

Η πρότασή μου είναι η εξής: Τα μελισσοκομεία κατοχυρώνονται με ζωντανά μελίσσια, γιατί έτσι οι μελισσοκόμοι πράγματι λειτουργούν σαν επαγγελματίες και όχι σαν αεριτζήδες που στηρίζονται στις πλάτες άλλων. Μεταφέρουμε τα δικά μας μελίσσια δείκτες στις ανθοφορίες-μελιτοφορίες που μας ενδιαφέρουν. Τα δικά μας μελίσσια. Οι δικοί μας δείκτες.

Σάπιες κυψέλες, δεν τις παίρνουμε υπ’ όψιν, και ας έχουν κλαδιά να «σπαρταράνε». Και ας έχουν οικολογικές λαδομπογιές με τις σωστές ημερομηνίες. Σαν να μην υπάρχουν. Άσε που κάποιοι τις πετάνε κιόλας. Όχι στους γκρεμούς παιδιά. Μολύνουν. Και ένα σημείωμα μέσα στις σάπιες τους, καλό κάνει: «Συνάδελφε τα μέρη «πιάνονται» με ζωντανά μελίσσια».

Εντάξει, θα περάσουν μερικά χρόνια με κάποιες γκρίνιες, αλλά θα το μάθουμε, θα το εφαρμόσουμε. Αλλιώς αν περιμένουμε να μας το επιβάλει ο νόμος, θα αργήσουμε. Ο νόμος δηλώνει την οπτική της αποτυχίας μας. Της αποτυχίας να συνεργαστούμε με βάση κοινούς «άγραφους» κανόνες λογικής συμβίωσης.

Να πράττουμε με Λογική είναι το θέμα μας. Να βοηθηθούμε όλοι.
Καλά μέλια να βρούμε φέτος στο διάβα μας

Θεσσαλονίκη,  10/02/2017
Αρ. Πρωτ. 29/2017

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑΣ – ΣΗΡΟΤΡΟΦΙΑΣ

Ταχ. Δ/νση: Α.Π.Θ.
Θυρ. 277, 54006,
Θεσσαλονίκη
Τηλ : 2310-472983, 210-7784240
Fax : 210-7784602
Πληροφορίες : Ανδρέας Θρασυβούλου
e-mail: thrasia@agro.auth.gr

ΠΡΟΣ
ΥπΑΑ&Τ
Γεν. Δ/νση Βιώσιμης Ζωϊκής Παραγωγής & Κτηνιατρικής
Τμ. Μελισσοκομίας

Θέμα «Προτάσεις για το πρόγραμμα για τη βελτίωση των γενικών συνθηκών παραγωγής και εμπορίας των προϊόντων της μελισσοκομίας για τα έτη 2017-2019, σε εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 1308/2013
Σε απάντηση πρόσκληση σχετικά με την προετοιμασία-σχεδιασμό του τριετούς προγράμματος Μελισσοκομίας 2017-2019 προτείνουμε τα παρακάτω:

1^ο ΜΕΤΡΟ. Τεχνική βοήθεια προς μελισσοκόμους και οργανώσεις μελισσοκόμων.

Αα) Δράση 1.1.  Δίκτυο Κέντρων Μελισσοκομίας:
1.1. α). Το αντικείμενο δραστηριότητας των Κέντρων Μελισσοκομίας να επαναπροσ-διοριστεί. Οι εκπαιδεύσεις μελισσοκόμων και η εκτύπωση ενημερωτικών εντύπων αποτελούν ξεχωριστές δράσεις του προγράμματος (1.3)

1.1. β) Να τεθούν αξιοκρατικές και διαφανείς διαδικασίες αξιολόγησης των εποπτών οι οποίες θα εφαρμόζονται για την αξιολόγηση του έργου τους και τη προσφορά  τους στον κλάδο. Η αξιολόγηση να γίνεται στο τέλος κάθε τριετίας.

1.1. γ).  Να δημιουργηθεί με ΚΥΑ επιτροπή συντονισμού των ΜΚ με εκπροσώπους των Εργ. Μελισσοκομίας των Πανεπιστημίων και των δύο Ερευνητικών Κέντρων του ΕΛΓΟ. Ο Συντονισμός αυτός θα περιλαμβάνει την συνεχή εκπαίδευση των εποπτών, την ενσωμάτωσή τους στην ερευνητική διαδικασία και τη δημιουργία νέας γνώσης, τη μεταφορά πληροφοριών από τον μελισσοκόμο στο ερευνητικό κέντρο και από το ερευνητικό κέντρο προς το μελισσοκόμο.

1.1. δ). Δεδομένου ότι το Μελισσοκομικό Πρόγραμμα δεν θα επιβαρύνεται με διοικητικές δαπάνες και έξοδα προσωπικού των φορέων θα πρέπει να διασαφηνιστεί  ο τρόπος αμοιβής των εποπτών.

Η πραγματική αναβάθμιση των ΚΜ θα αποτελέσει πραγματικά μοχλό ανάπτυξης του κλάδου συνδέοντας έμπρακτα την έρευνα με την πρακτική εφαρμογή. Οι επόπτες στα ΚΜ θα πρέπει να μπορούν να συμμετάσχουν σε ερευνητικά προγράμματα ως επικουρικό προσωπικό στη συλλογή δειγμάτων και δεδομένων και στη συνέχεια ως κοινωνοί της πληροφορίας του αποτελέσματος κάθε ερευνητικής διαδικασίας.

ββ. Δράση 1.2. Ηλεκτρονικό δίκτυο Μελισσοκομίας-Μelinet:
Κατά γενική ομολογία το Melinet στα 18 χρόνια λειτουργίας του, δεν αποτέλεσε το δυναμικό ιστότοπο του κλάδου στον οποίο οι μελισσοκόμοι να μπορούν να αντλήσουν πληροφορίες, συμβουλές, κατευθύνσεις και απαντήσεις στα ερωτήματά τους. Προτείνεται η επαναπροκήρυξη της δράσης με συμμετοχή και άλλων ενδιαφερομένων μερών (Ινστιτούτα, ερευνητικά κέντρα, Πανεπιστήμια, ιδιωτικοί φορείς) έτσι ώστε να υπάρξει μια νέα δυναμική και να δημιουργηθεί ένα καινούργιο ηλεκτρονικό δίκτυο το οποίο θα ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απαιτήσεις του κλάδου.

γγ Δράση 1.3. Εκπαιδεύσεις-έντυπα:

Εκπαιδεύσεις: α) Υπάρχει μια μεγάλη λίστα από εκπαιδευτές μελισσοκομίας στην οποία συμμετέχουν άτομα με πανεπιστημιακό τίτλο ΑΕΙ ή ΤΕΙ. Η ουσιαστική όμως εκπαίδευση γίνεται από μικρό αριθμό εξειδικευμένων επιστημόνων 10 και 15 ατόμων. Τα άτομα αυτά είναι κάτοχοι μεταπτυχιακού και διδακτορικού τίτλου και υπηρετούν σε Πανεπιστημιακά ιδρύματα και Ινστιτούτα.  Ο αριθμός των εξειδικευμένων επιστημόνων, έγινε πιο μικρός, καθώς ο ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ – αυθαίρετα και χωρίς καμία απόφαση του ΔΣ- αρνείται στους ερευνητές του την εκπαιδευτική αποζημίωση, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να κάνουν εκπαιδεύσεις. Καθώς η πίεση των φορέων μελισσοκομίας για τη συμμετοχή των ατόμων αυτών στη διοργάνωση σεμιναρίων είναι μεγάλη, θα πρέπει αφ’ ενός να τακτοποιηθεί το θέμα των ερευνητών του ΕΛΓΟ, αφετέρου όλοι οι εκπαιδευτές να εξαιρεθούν από τους περιορισμούς της Γεν. Δ/νσης Κατάρτισης του  ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, δηλαδή να μπορούν να συμμετέχουν σε εκπαιδεύσεις που θα διοργανώνονται και το Σαββατοκύριακο ή σε αργίες.

β) Παράλληλα με το Μητρώο εκπαιδευτών Μελισσοκομίας ΑΕΙ/ΤΕΙ να δημιουργηθεί και μητρώο εκπαιδευτών Μελισσοκομίας Πρακτική εφαρμογής, στο οποίο το κύριο χαρακτηριστικό των υποψηφίων να είναι η πολύχρονη ενασχόλησή τους με την Μελισσοκομία και η προσφορά τους στον κλάδο ανεξαρτήτως τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

γ) Από τις εκπαιδεύσεις, παρατηρήθηκε να απέχουν συστηματικά, οι έμπειροι μελισσοκόμοι, των οποίων όμως η γνώση στα πρόσφατες εξελίξεις του κλάδου σε αρκετές περιπτώσεις είναι ελλιπής. Προτείνεται να γίνονται εκπαιδεύσεις για επαγγελματίες μελισσοκόμους και να δικαιούνται επιδοτήσεις από τις δράσεις 2.1, 3.1, 3.2, και 4.1 όσοι θα  προσκομίσουν έγγραφη βεβαίωση συμμετοχής τους στις εκπαιδεύσεις αυτές την τελευταία τουλάχιστον διετία.

δ) Οι εκπαιδεύσεις να πραγματοποιούνται έγκαιρα ώστε να μην κινδυνεύουν να χαθούν γιατί μένει μόνο ο μήνας Ιούλιος. Πολλά από τα προταθέντα θέματα δεν ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθούν λόγω των καιρικών συνθηκών (πχ καύσωνες).

ε) Να επικαιροποιηθεί ο κατάλογος των εισηγητών. Τα τελευταία χρόνια κυκλοφορεί κατάλογος από μεγάλο αριθμό εισηγητών,  γεωπόνων, κτηνιάτρων, τεχνολόγων  γεωπονίας, βιολόγων κλπ.. Αρκετοί από αυτούς είναι άσχετοι με τη μελισσοκομία. Να υπάρξει ουσιαστική αξιολόγηση των εκπαιδευτών από τους εκπαιδευόμενους με βαθμολογία και όρια που θα πρέπει να πληρούνται.

Έντυπα: Η δράση μέχρι σήμερα παρέμεινε είτε ανενεργή είτε «αθέατη» στο μελισσοκόμο. Θα πρέπει μέσα από την δράση να χρηματοδοτηθεί η έκδοση της επικής ιστορικής και λαογραφικής δουλειάς του αείμνηστου Μπίκου Αθ. Η έκδοση αυτή θα συγκεντρώσει την Ιστορία της Μελισσοκομίας της Ελλάδας, ως βιβλίο θα είναι μοναδικό και πρωτοπόρο διεθνώς και πιστεύουμε ότι το ΥΠΑΑΤ είναι ο φορέας που θα πρέπει να το εκδώσει.

Σημαντική βοήθεια προς τους μελισσοκόμους θα ήταν η έκδοση επίσης ενημερωτικών φυλλαδίων για συγκεκριμένα θέματα της μελισσοκομικής τεχνικής, όπως ασθένειες, ορθοί μελισσοκομικοί χειρισμοί κ.α. Έτσι ο μελισσοκόμος θα μπορούσε έγκυρα να ενημερωθεί, ώστε  να μην ταλαιπωρείται από την πολυγλωσσία των ηλεκτρονικών μέσων. Η Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Μελισσοκομίας-Σηροτροφίας, τα Πανεπιστήμια και τα Ινστιτούτα να συνδράμουν ολοκληρωμένα προς αυτή την κατεύθυνση. Για κάθε έντυπο να γίνεται ανοικτή προκήρυξη από το ΥΠΑΑΤ

δδ. Στήριξη της προώθησης του μελιού και των λοιπών προϊόντων της κυψέλης.
Προτείνεται η ενίσχυση της προσπάθειας των μελισσοκομικών φορέων μέσω των Γιορτών Μελιού ή των εκθέσεων για την προώθηση των προϊόντων τους και την ενημέρωση των καταναλωτών, διαφημιστικές καμπάνιες (έντυπα, ραδιόφωνο, τηλεόραση) για την κρυστάλλωση  του μελιού και την στήριξη των προϊόντων κυψέλης.
Προτείνεται η χρηματοδότηση της διοργάνωσης Πανελλήνιων Συνεδρίων Μελισσοκομίας (Κλαδικά, Επαγγελματικά, Επιστημονικά).

2^ο ΜΕΤΡΟ. Καταπολέμηση των εισβολών στις κυψέλες και των ασθενειών, ιδιαίτερα της βαρρόα.

Δράση 2.1 Εχθροί και Ασθένειες μελισσών :
α). Το μικρό σκαθάρι της κυψέλης (Aethina tumida): Προτείνεται πρόγραμμα επιτήρησης στην χώρα μας με συνεργασία όλων των ερευνητικών φορέων ήτοι Πανεπιστημίων,  και Ινστιτούτων με τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες, τα Κέντρα Μελισσοκομίας και τους φορείς των μελισσοκόμων σύμφωνα με την πρόταση της Ευρωπαϊκή Επιτροπή Guidelines for the surveillance of the small hive beetle infestation, 13/3/2015).

β) Άλλες ασθένειες. Προτείνεται η παρακολούθηση των προσβολών Νοσεμίασης και Αμερικάνικης Σηψηγονίας και βαρρόα σε περιοχές με ιδιαίτερο μελισσοκομικό ενδιαφέρον και μεγάλη πυκνότητα μελισσιών. Η παρακολούθηση να γίνεται από τα εξειδικευμένα μελισσοκομικά Εργαστήρια, Πανεπιστημιακά και ΕΛΓΟ σε συνεργασία με τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες και τα Κέντρα Μελισσοκομίας. Η δράση θα συμβάλλει στην αποτύπωση του ποσοστού προσβολής μέσα στην κυψέλη, την επίδρασή της στην παραγωγή, ενώ θα υποστηρίξει τους μελισσοκόμους στην αντιμετώπισή των προσβολών.

Αγορά εγκεκριμένων φαρμάκων για την καταπολέμηση της Βαρρόα:
Η Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Μελισσοκομίας Σηροτροφίας δεν συμφωνεί με τη δράση αυτή. Τα περισσότερα εγκεκριμένα σκευάσματα είναι χημικά, τα οποία ο κλάδος προσπαθεί να περιορίσει και να τα αντικαταστήσει με φιλικές ουσίες. Τα ελάχιστα εγκεκριμένα φιλικά σκευάσματα έχουν περιορισμούς λόγω υψηλών θερμοκρασιών και πιθανόν να δημιουργήσουν και απώλειες στα μελίσσια. Οι φαρμακευτικές εταιρείες εάν αφεθούν ανεξέλεγκτες θα  ανεβάσουν σημαντικά το κόστος διάθεσης των προϊόντων τους και αυτό μακροχρόνια θα ωθήσει τους μελισσοκόμους στα μη εγκεκριμένα. Προτείνεται η συνολική χρηματοδότηση των 800000 ευρώ να αξιοποιηθεί σε δράσεις βελτίωσης της χλωρίδας, μέτρο που θα βοηθήσει πολύ περισσότερο τον έλληνα μελισσοκόμο και θα δημιουργήσει υποδομές ανάπτυξης.
Στην περίπτωση όμως που οι φορείς των μελισσοκόμων επιμένουν στην δράση αυτή, τότε προτείνονται τα παρακάτω:

α) Το ΥΠΑΑΤ να απευθυνθεί εγγράφως στις βιομηχανίες των εγκεκριμένων μελισσοκομικών φαρμάκων, γνωστοποιώντας τη διάθεση να χρηματοδοτήσει στους μελισσοκόμους για την αγορά βαρροακτόνων, και να αιτηθεί οικονομικής συμφωνίας – πλαφόν λιανικής πώλησης στην αγορά. Η χαμηλότερη τιμή που μπορεί να επιτύχει μέσα από μία τέτοια συμφωνία, θα μειώσει σημαντικά το κόστος αγοράς των σκευασμάτων από τη μεριά των μελισσοκόμων και θα αποτελέσει σημαντικό δέλεαρ για την χρησιμοποίησή τους, περιορίζοντας έτσι τις αγορές και δοκιμές μη εγκεκριμένων – γενόσημων σκευασμάτων.

β) Να καθιερωθεί έγκαιρα η διαδικασία χορήγησης των μελισσοφαρμάκων (συνταγογράφηση, αποστολή τιμολογίων στο ΥπΑΑΤ κ.ά)

3o ΜΕΤΡΟ. Εξορθολογισμός της εποχιακής μετακίνησης.

αα) Δράση 3.1 : Εξοπλισμός για τη διευκόλυνση των μετακινήσεων. Ως έχει
ββ) Δράση 3.2 : Οικονομική Στήριξη της νομαδικής μελισσοκομίας. Ως έχει
γγ) “Δημιουργία δικτύων αξιολόγησης της μελιτοφορίας πεύκου και ελάτου περιοχών μελισσοκομικού ενδιαφέροντος και ενημέρωση των μελισσοκόμων”. Προτείνεται ως νέα δράση.

Η δράση αυτή αποτελεί την εφαρμογή των αποτελεσμάτων του ερευνητικού προγράμματος «Μελέτη της επίδρασης βιοτικών και αβιοτικών παραμέτρων στην παραγωγή μελιτωδών εκκρίσεων των εντόμων που παρασιτούν στο έλατο και το πεύκο, ως παράγοντα στοιχειοθέτησης μοντέλου πρόγνωσης των μελιτοεκκρίσεων». Φορείς υλοποίησης της συγκεκριμένης δράσης να είναι τα Κέντρα Μελισσοκομίας η/και Μελισσοκομικοί Συνεταιρισμοί ή Σύλλογοι , με τον συντονισμό και την καθοδήγηση του Ινστ. Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων

δδ) Καταγραφή μελισσοκομικών φυτών, μελέτη διάρκειας ανθοφορίας και προσφορά τους στις μέλισσες. Να αξιοποιηθούν μελέτες που έγιναν από έλληνες επιστήμονες για την αξιόπιστη καταγραφή μελισσοκομικών φυτών συγκεκριμένων περιοχών που θα ζητήσουν οι μελισσοκόμοι. Με βάση τη καταγραφή να εντοπιστούν οι περίοδοι με κενά ανθοφορίας ώστε να συμπληρωθούν με εμπλουτισμό της χλωρίδας. Η δράση απαιτεί συνεργασία επιστημόνων, μελισσοκόμων, κέντρων μελισσοκομίας, δασαρχείου.

4^ο ΜΕΤΡΟ. Στήριξη των εργαστηρίων ανάλυσης προϊόντων μελισσοκομίας με στόχο τη διευκόλυνση των μελισσοκόμων στην εμπορία και την αναβάθμιση της αξίας των προϊόντων.

αα) Δράση 4.1. Αναλύσεις μελιού και λοιπών προϊόντων κυψέλης.
αα).1 Η δράση να περιλαμβάνει αναλύσεις για όλα τα φυσικοχημικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του μελιού και των  άλλων  προϊόντων κυψέλης.
αα).2. Οι αναλύσεις να γίνονται αποκλειστικά σε ελληνικά διαπιστευμένα  εργαστήρια ανάλυσης μελιού τα οποία διαθέτουν την τεχνογνωσία και τον κατάλληλο εξοπλισμό.
ββ) Δράση 4.2. Στήριξη ίδρυσης και λειτουργίας εργαστηρίων ανάλυσης μελιού.

Να καθοριστούν οι προϋποθέσεις και οι διαδικασίες επιδότησης της δράσης αυτής. Ποιοι δικαιούνται, με ποια κριτήρια, ποια τα ανταποδοτικά οφέλη για τον κλάδο.

Τα ελληνικά εργαστήρια ανάλυσης μελιού είναι αυτά που σήμερα στηρίζουν τον κλάδο παρέχοντας πληροφορίες για τη νομοθέτηση ποιοτικών κριτηρίων στις αμιγείς κατηγορίες μελιού, στο βασιλικό πολτό, στη γύρη και στα άλλα προϊόντα κυψέλης. Είναι αυτά που θα συμβάλουν στην διασφάλιση της γεωγραφικής προέλευσης του μελιού ώστε να χορηγηθεί το ελληνικό σήμα στα προϊόντα της μέλισσας και στην προώθηση μελιών ΠΟΠ ή ΠΓΕ. Η ενίσχυσή τους με επιπρόσθετο εξοπλισμό θα τα στηρίξει και θα βοηθήσει σημαντικά την ανταγωνιστικότητά τους προς τα ιδιωτικά εργαστήρια του εξωτερικού, περιορίζοντας ταυτόχρονα  την εκροή συναλλάγματος προς το εξωτερικό.

 5^ο ΜΕΤΡΟ. Μέτρα στήριξης για την ανασύσταση του ενωσιακού μελισσοκομικού κεφαλαίου.

Το μέτρο αυτό αναφέρεται στο Καν 1308/2013  αλλά δεν προβλέπεται στο σχέδιο  ΚΥΑ.

Με την ολοκλήρωση των ερευνητικών προγραμμάτων για τον καθορισμό του γενετικού υλικού των μελισσών και τη γενετική βελτίωση των μελισσών της Ελλάδας από τα Πανεπιστήμια και το Ινστιτούτο Μελισσοκομίας έχουν εντοπιστεί πιθανότητες διάκρισης και χαρακτηρισμού αμιγών πληθυσμών Μακεδονικής και Κεκροπίας μέλισσας. Προτείνεται η συνέχιση της δράσης για την προστασία και αξιοποίηση βελτιωμένου γενετικού υλικού μέσα από το μέτρο αυτό και όχι από τα ερευνητικά προγράμματα. Δημιουργία “μητρικών” μελισσοκομείων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη όπου θα παράγονται βασίλισσες με ιδιαίτερα καλά χαρακτηριστικά και οι οποίες θα μπορούν να δίνονται σε πιστοποιημένους βασιλοτρόφους.

6^ο ΜΕΤΡΟ. Συνεργασία με ειδικευμένους φορείς για την υλοποίηση προγραμμάτων εφαρμοσμένης έρευνας στο τομέα της μελισσοκομίας και των μελισσοκομικών προϊόντων.

Δράση 6.1. Εφαρμοσμένη έρευνα
Το πρόγραμμα «Διαφύλαξη και γενετική βελτίωση επιλεγμένων ελληνικών πληθυσμών μελισσών, όσον αφορά τις επιδόσεις και την ανθεκτικότητα τους» να μεταφερθεί ως δράση στο 5^ο ΜΕΤΡΟ.
Το πρόγραμμα «Καταγραφή μελισσοκομικών φυτών, μελέτη διάρκειας ανθοφορίας και προσφορά τους στις μέλισσες» να μετακινηθεί στο 3^ο ΜΕΤΡΟ (Εξορθολογισμός της εποχιακής μετακίνησης)
Το πρόγραμμα επιτήρησης και προστασίας της ελληνικής μελισσοκομίας από το μικρό σκαθάρι (Aethina tumida) να μεταφερθεί στο 2^ο ΜΕΤΡΟ. Καταπολέμηση των εισβολών στις κυψέλες και των ασθενειών.
Τα ερευνητικά εργαστήρια που ασχολούνται αποκλειστικά με τη μελισσοκομία θα πρέπει να ενισχύονται  μέσα από τη δράση αυτή και με εξοπλισμό ώστε να δημιουργηθεί η υποδομή που θα παραμείνει και θα αξιοποιηθεί και μετά το τέλος των προγραμμάτων

7^ο ΜΕΤΡΟ Παρακολούθηση αγοράς

Το μέτρο αυτό αναφέρεται στο Καν 1308/2013  αλλά δεν προβλέπεται στο σχέδιο  ΚΥΑ.
Προτείνεται κάθε χρόνο να ελέγχονται  με ευθύνη συγκεκριμένου φορέα όπως της Περιφέρειας ή της Εθνικής Διεπαγγελματικής Μελιού, ή του ΥΑΑΤ, ή των Κέντρων Μελισσοκομίας η αγορά δειγμάτων μελιού από τα μεγαλύτερα σούπερ-μάρκετ της ελληνικής αγοράς και να αποστέλλονται σε διαπιστευμένα εργαστήρια για ανάλυση ή στο ΓΧΚ. Για μικρές εκτροπές από τις κείμενες διατάξεις π.χ. αγωγιμότητα, HMF, διαστάση,  ζάχαρα, ετικέτα κ.ά να ενημερώνεται ο τυποποιητής για να βελτιώσει το προϊόν του. Για προβλήματα νοθείας όπως οι ελληνοποιήσεις ή προσμίξεις με γλυκαντικές ουσίες κ.ά θα ενημερώνεται ο ΕΦΕΤ και για προβλήματα που άπτονται της δημόσιας υγείας θα ενημερώνεται το ΥΑΑΤ, ο ΕΦΕΤ και οι φορείς των μελισσοκόμων.
Η δράση αυτή δεν θα αντικαταστήσει τους αγορανομικούς ελέγχους  αλλά θα εντοπίζει προβλήματα ποιότητας τα οποία θα μεταφέρει άμεσα στους τυποποιητές –διακινητές ώστε να διορθώσουν το τελικό τους προϊόν και παράλληλα θα απομονώσει τους νοθευτές μελιού. Τα αποτελέσματα δεν θα δημοσιοποιούνται αλλά θα αποστέλλεται σε κάθε ελεγχόμενο εμπιστευτική  επιστολή που θα το πληροφορεί για την ποιότητα του συγκεκριμένου μελιού  του στο ράφι.  Το πρόγραμμα αυτό εφαρμόστηκε με μεγάλη επιτυχία στην κυπριακή αγορά και όχι μόνο βελτίωση την εικόνα του κυπριακού μελιού αλλά αύξησε την εμπιστοσύνη του καταναλωτή στο διακινούμενο μέλι.

8^ο ΜΕΤΡΟ.. Βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων με σκοπό την καλύτερη αξιοποίηση των προϊόντων στην αγορά .
Δράση 8.1 Στην δράση αυτή να ενσωματωθεί η ταυτοποίησης του βασιλικού πολτού (ΒΠ) και της γύρης από διάφορες περιοχές της χώρας. Η συνέχιση της δράσης αυτής είναι απαραίτητη για τον καθορισμό τοπωνυμίων στο ΒΠ για την απονομή του ελληνικού σήματος και τον έλεγχο του ελληνικού από το εισαγόμενο προϊόν.

Για το ΔΣ της Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Μελισσοκομίας-Σηροτροφίας

Α .Θρασυβούλου