ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΓΧΩΡΙΟΥ ΜΕΛΙΟΥ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΣΗΜΑΤΟΣ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΟΥ | Α. Θρασυβούλου

Η πρόταση περιληπτικά

-Πρόβλημα η ανεξέλεγκτη διακίνηση εισαγόμενου μελιού
-Η Πολιτεία και οι θεσμοί απέδειξαν ότι αδυνατούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα και το προτεινόμενο από την ελληνική πολιτεία ελληνικό σήμα θα μεγεθύνει το πρόβλημα.
-Σε αρκετές χώρες προστατεύεται το εγχώριο προϊόν με κοινό διακριτό σήμα. Το σήμα το χορηγούν οι φορείς των μελισσοκόμων και το στηρίζει η πολιτεία.
-Προτείνεται να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα το πετυχημένο σχέδιο προστασίας του εγχώριου μελιού άλλων χωρών.
-Ο σύλλογος χορηγεί κατοχυρωμένο εμπορικό σήμα μελισσοκόμου μέλους. Οι συμβαλλόμενοι μελισσοκόμοι αποδέχονται επιτήρηση.
-Το εμπορικό σήμα μελισσοκόμου θα είναι Πανελλήνιο και δεν προσκρούει σε νομοθετικούς περιορισμούς
-Η αυθεντικότητα του μελιού ελέγχεται με γυρεοσκοπική εξέταση των δηλωμένων περιοχών εκμετάλλευσης.
-Οι μελισσοκόμοι θα αποφασίσουν εάν θα καθιερωθούν ή όχι αυστηρότερα ποιοτικά κριτήρια.
-Παράλληλα θα γίνει εκστρατεία για την ανάδειξη ποιοτικών χαρ/κών του ελληνικού μελιού και ενημέρωση των καταναλωτών.

Το πρόβλημα

Πρώτο βασικό στοιχείο του προβλήματος: Το μέλι που παράγεται από τη μέ­λισσα είναι εξαιρετικό όπου και να παράγεται ανεξάρτητα από τη γεωγραφική και βοτανική του προέλευση. Την άριστη ποιότητα του μελιού επηρεάζει η αν­θρώπινη παρέμβαση όπως είναι ο τρύγος ανώριμου μελιού, η χρήση αντιβιο­τικών, η ανορθόδοξη θέρμανση, η αφαίρεση συστατικών (γύρης, νερού) και η καταστροφή της βιολογικής του αξίας. Η παρέμβαση αυτή είναι μεγαλύτερη σε χώρες όπως είναι η Κίνα, η Ινδία, το Βιετνάμ και άλλες οι οποίες στην προσπά­θειά τους να παράγουν περισσότερο μέλι από τις δυνατότητες των μελισσιών καθιέρωσαν ιδιαίτερα χαλαρά ποιοτικά κριτήρια όπως η υψηλή υγρασία (μέχρι 27%), η απουσία ενζύμων, η υψηλή ΗΜF (μέχρι 80 mg/kg), η χρήση επικίν­δυνων αντιβιοτικών μέσα στη κυψέλη κ.ά. Το υποβαθμισμένο αυτό προϊόν στη συνέχεια επεξεργάζεται, θερμαίνεται υπερβολικά για να καταστραφούν οι ζύμες και να μην ξινίσει, περνά από ειδικά φίλτρα ρητίνης όπου απομακρύνεται η πε­ρίσσεια HMF, τα υπολείμματα φαρμάκων και όλοι οι γυρεόκοκκοι, προστίθενται ένζυμα (διαστάση, ινβεράση) και ότι άλλο απαιτεί η παγκόσμια και ευρωπαϊκή νομοθεσία για να «θεωρείται» κανονικό μέλι. Αποτέλεσμα της ανθρώπινης αυ­τής παρέμβασης είναι το προϊόν αυτό α) να στερείται βιο­λογικής αξίας την οποία όμως η παγκόσμια νομοθεσία δεν λαμβάνει υπόψη β) να στερείται γυρεοκόκκων σε βαθμό που είναι αδύνατος ο εντοπισμός της γεωγραφικής προέλευσης γ) να πληρεί τα ποιοτικά κριτήρια της νομοθεσίας και δ) να έχει ιδιαίτερα χαμηλές τιμές και να κατακλύζει την παγκό­σμια αγορά.

Δεύτερο βασικό στοιχείο του προβλήματος: Η ΕΕ είναι ελλειμματική σε μέλι. Οι 240.000 τόνοι μελιού που παράγει ετήσια αντιστοιχούν μόλις το 66% του μελιού που κατανα­λώνει (362.000 τόνοι). Για να καλύψει το κενό αυτό εισάγει ετήσια περίπου 340.000 με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν ετήσια πλεονάσματα, που αντιστοιχούν σε 218.000 τόνους μελιού, ποσότητα η οποία ισούται με το 90% της παραγωγής της. Τα πλεονάσματα αυτά επανεξάγονται με πολύ υψηλότε­ρη τιμή από ότι εισάγονται. Η μέση τιμή αγοράς για το εισαγό­μενο μέλι το έτος 2018 ήταν 2,17 ευρώ και η πώλησης 5,64. Η διαφορά στη τιμή εάν υπολογιστεί στα πλεονάσματα των 218.000 τόνων δίνει κέρδη τα οποία ισούται με 756.246.000 € για ένα και μόνο χρόνο.

Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι οι ευρωπαϊκές χώρες εισά­γουν φθηνό υποβαθμισμένο μέλι κυρίως για να το μετα­πουλήσουν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και ότι το συνο­λικό όφελος είναι τεράστιο. Μάλιστα η ΕΕ για να ευνοήσει την εμπορία αυτή του μελιού καθιέρωσε χαλαρά ποιοτικά κριτήρια. Η υψηλή υγρασία, η μη υποχρεωτική ένδειξη της γεωγραφικής προέλευσης (μίγμα μελιού), η αποδοχή των διηθημένων μελιών, η σχετικά υψηλή HMF και η απουσία ποιοτικών κριτηρίων για την βιολογική αξία του μελιού είναι χαρακτηριστικά της χαλαρότητας που επιτρέπει η Ευρωπαϊ­κή νομοθεσία για το μέλι.

Ποιο το πρόβλημα στην Ελλάδα. Παρά το γεγονός ότι η Ελ­λάδα είναι από τις λίγες χώρες της ΕΕΕ που είναι αυτάρκης σε μέλι εισάγει κάθε χρόνο 3.000-5.000 τόνους υποβαθμι­σμένο προϊόν είτε με την ένδειξη «μέλι» είτε με την ένδειξη «γλυκαντική ουσία» (φιλτραρισμένο μέλι). Το προϊόν αυτό είτε διακινείται ως εισαγόμενο με χαμηλές τιμές ανταγωνι­στικές με το εγχώριο, κάτω από το κόστος παραγωγής, είτε διακινείται με την ψευδή ένδειξη «ελληνικό» (ελληνοποιή­σεις). Το γεγονός αυτό δημιουργεί προβλήματα εξαπάτησης του καταναλωτή, κερδοσκοπία και αθέμιτο ανταγωνισμό. Παράλληλα κάποιοι έμποροι εισαγωγείς γεμίζουν τις αποθή­κες τους με εισαγόμενο μέλι, μειώνουν τεχνικά τη ζήτηση και πιέζουν την τιμή του εγχώριου μελιού προς τα κάτω δη­μιουργώντας απογοήτευση στους έλληνες παραγωγούς.

Το πρόβλημα έχει εντοπιστεί από τους μελισσοκόμους και τις οργανώσεις τους παραμένει όμως άλυτο για περισσότερα από 30 χρόνια!!

Αδυναμία επίλυσης του προβλήματος από την ελληνική πολιτεία. Τα παρακάτω ισχύουν για όλες ανεξαιρέτως τις μέ­χρι τώρα ελληνικές κυβερνήσεις των τελευταίων 30 χρόνων:

α) Δεν διέκριναν το ελληνικό από το εισαγόμενο μέλι. Ερ­γαστηριακοί μέθοδοι διάκρισης του ελληνικού μελιού από το εισαγόμενο υπάρχουν και οι έλληνες επιστήμονες τις έχουν υποδείξει στην πολιτεία η οποία όμως πεισματικά αρνείται να τις εφαρμόσει ή τις αγνοεί παντελώς.

β) Δεν ανάδειξαν τα ποιοτικά κριτήρια του εγχώριου μελιού. Έχουν γίνει αρκετές μελέτες από τους έλληνες επιστήμο­νες που αναδεικνύουν την υψηλή βιολογική τους αξία. Οι μελέτες αυτές δεν αξιοποιήθηκαν από την πολιτεία.

γ) Δεν ενημέρωσαν τους καταναλωτές για την πραγματική έννοια που έχει δώσει η ΕΕ για το «Μίγμα Μελιών» που αναγράφεται στην ετικέτα των εισαγομένων. Σύμφωνα με την ΕΕ, η ένδειξη «Μείγμα μελιού» σημαίνει ανάμιξη μελιών από διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές με αν­θρώπινη παρέμβαση που συνεπάγει επεξεργασία, μετα­ποίηση και υποβάθμιση του προϊόντος (Explanatory note on the implementation of the Council Directive 2001/110/ EC relating to honey. Brussels, Expl. 6913, Oct. 2005). Το προϊόν αυτό είναι κατώτερο από το μέλι που παράγει ο πα­ραγωγός από τα μελίσσια του είτε τα έχει σε μια είτε σε περισσότερες περιοχές (φυσική ανάμιξη)

Η λύση καθιέρωσης ελληνικού σήματος σε σχήμα καρ­διάς από τη πολιτεία αμφισβητείται για τους παρακάτω λό­γους (προσωπική άποψη)

α) Το δικαιούνται και οι εισαγωγείς μελιού. Οι εισαγωγείς μελιού που εμπορεύονται και εισαγόμενο θα έπρεπε να αποκλειστούν γιατί θα είναι πολύ δύσκολο να ελεγχθούν είτε υπάρχει είτε δεν υπάρχει πρόβλεψη για ξεχωριστές αποθήκες. Ο έλεγχος του βιβλίου αποθήκης και ο απλός τιμολογιακός έλεγχος απέδειξαν στην πράξη και στο χρόνο ότι δεν μπορούν να βοηθήσουν ιδιαίτερα τον έλεγχο.

β) Δεν υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες εργαστηριακού ελέγχου. Η γυρεοσκοπική ανάλυση, η κύρια μέθοδες εντοπισμού των ελληνοποιήσεων αποκλείστηκε από την πολιτεία και τους θεσμούς. Χαρακτηριστική είναι η στάση του κ. Υπουργού ο οποίος αγνόησε πρόταση των εξειδι­κευμένων εργαστηρίων της χώρα συμπεριλαμβανομένων των Πανεπιστημίων, Ινστιτούτων, Ερευνητικών Κέντρων της Περιφέρειας και Γενικού Χημείου του Κράτους, για συνάντηση στο Υπουργείου για να του παρουσιαστούν τεκμηριωμένες απόψεις και εργαστηριακοί μέθοδοι που έχουν αναπτυχθεί για την ιχνηλασιμότητα και τον διαχω­ρισμό του εγχώριου από τα εισαγόμενα μέλια (γυρεο­ σκοπική εξέταση, φάσμα αρωματικών ουσιών κ.α) (Επιστολή Επιστημονικής Εταιρείας Μελισσοκομίας αριθ. πρωτ. 65/11-12-2019). Η μη θεσμοθέτηση των μεθόδων αυτών είναι πρόφαση η οποία αναδιατυπώνεται για πολλά χρόνια.

γ) Δεν είναι σαφές ότι το δικαιούται και ο μελισσοκόμος. Σύμφωνα με τον Κα­νονισμό Απονομής Ελληνικού Σήματος (άρθρο 3, σημείο V) ο μελισσοκόμος εξ’ ορισμού «διακινεί μη προσυσκευασμένο προϊόν». Εντύπωση προξενεί η άρνηση της πολιτείας και των θεσμών στην αναγραφή «ο μελισσοκόμος διακι­νεί και προσυσκευασμένο προϊόν» με την δικαιολογία ότι είναι «πλεονασμός» και ότι ο μελισσοκόμος καλύπτεται από το άρθρο 2, στο οποίο αναφέρεται ότι η εφαρμογή του Κανονισμού αφορά επιχειρήσεις μελιού που διαθέτουν στην αγορά τα προϊόντα τους.

Ένας νόμος θα πρέπει να είναι σαφής και να μην επιδέχεται διαφορετικές ερμηνεύσεις. Ποιος μπορεί να διαβεβαιώσει τους μελισσοκόμους ότι στην εφαρμογή της νομοθεσίας μια υπηρεσία δεν θα επικαλεστεί, ότι ο μελισσοκό­μος δεν μπορεί να διαθέσει συσκευασμένο προϊόν με το σήμα γιατί θα πρέπει να μετατραπεί σε επιχείρηση και ότι θα πρέπει να αποβάλει την ιδιότητα του μελισσοκόμου; Και όλα αυτά για την προσθήκη μιας μόνο επιπλέον λέξη στις 3278 συνολικά λέξεις που απαρτίζουν την πρόταση για τον κανονισμό απονο­μής του ελληνικού σήματος!!

δ) Η διπλωμένη σημαία ως σήμα έχει καθιερωθεί παγκόσμια για την ένδειξη της γεωγραφικής προέλευσης με τη σημαία κάθε χώρας (εικ. 2). Σε καμιά χώρα παγκόσμια από ότι γνωρίζω δεν χρησιμοποιήθηκε το σήμα «σημαία» για την διάκριση εγχώριου του μελιού από το εισαγόμενο.

Πρόταση

Η προτεινόμενη λύση δεν αποτελεί κάτι το ξεχωριστό, το μοναδικό, το πρω­τοπόρο ή το καινοτόμο. Προτείνει να αντιγράψουμε ιδέες να εφαρμόσουμε ότι χρόνια τώρα εφαρμόζουν με επιτυχία άλλες χώρες οι οποίες έχουν παρό­μοιο πρόβλημα όπως είναι η Γερμανία, Σλοβακία, Πολωνία, Τσεχία, Αργεντινή, Καναδάς, Κολομβία, Πορτογαλία και τελευταία η Κύπρος (εικ.3). Το σήμα αυτό χορηγείται από τους Συνδέσμους, τις Ομοσπονδίες και τις οργανωμένες ενώσεις των μελισσοκόμων και ελέγχονται με βάση τα κριτήρια που έχουν καθορίσει οι οργανώσεις τους από διαπιστευμένα εργαστήρια. Κάποιες από τις χώρες αυτές εφάρμοσαν αυστηρότερα ποιοτικά κριτήρια (κυρίως υγρασία και HMF) και κά­ποιες άλλες απλά ακολουθούν την ευρωπαϊκή νομοθεσία ή τον CODEX.

Πρόταση για εφαρμογή στην Ελλάδα.

Η πρόταση στηρίζεται στην καθιέρωση σήματος το οποίο να διακρίνει το εγ­χώριο από το εισαγόμενο προϊόν, στην ανάδειξη των ποιοτικών χαρακτηριστι­κών του εγχώριου μελιού και στην ενημέρωση του καταναλωτή. Στην σκέψη είναι και η καθιέρωση κοινής ετικέτας στο πρότυπο της Γερμανίας.

α) Καθιέρωση ετικέτας ή σήματος το οποίο να διακρίνει το εγχώριο από το εισαγόμενο προϊόν. Το σήμα θα είναι ενιαίο Πανελλαδικά για όλους τους Μελισ­σοκομικούς Συλλόγους και Συνεταιρισμούς ανεξάρτητα Περιφέρειας. Θα αλλά­ζει μόνο το χρώμα της Περιφέρειας ή του Νομού και ο λογότυπος. Ένα προσχέ­διο είναι το σήμα της εικόνας 4 το οποίο επέλεξαν οι μελισσοκόμοι των Σερρών.

Το σήμα θα ενημερώνει τον καταναλωτή ότι το συγκε­κριμένο μέλι προέρχεται από μέλος Συλλόγου ή Συνεται­ρισμού της χώρας και άρα είναι ελληνικό. Θα συνοδεύεται από ισχυρά επιχειρήματα όπως «Προτιμάτε το Ελληνικό μέλι γιατί είναι το καλύτερο »ή «οι μέλισσες ανήκουν σε όλους μας, στηρίξτε την ελληνική μελισσοκομία» ή « Αγο­ράζοντας Ελληνικό μέλι στηρίζεται την ελληνική φύση». Το σήμα θα κατοχυρωθεί σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, θα είναι συλλογικό και θα απονέμεται από φορέα τον οποίο θα αποφασίσουν οι συμμετέχοντες σύλλογοι.

Ιχνηλασιμότητα της γεωγραφικής προέλευσης και έλεγ­χος

Για τον έλεγχο της προέλευσης του μελιού, θα καθιερωθεί υποχρεωτικά Barcode στην ετικέτα από την οποία θα εντο­πίζεται η ημερομηνία τρύγου και η περιοχή εκμετάλλευσης. Επιπρόσθετα μπορούν να αναγράφονται μη υποχρεωτικές πληροφορίες όπως τα κύρια μελισσοκομικά φυτά οι ιδιότη­τες του μελιού όπως η κρυστάλλωση, η θρεπτική αξία και άλλα στοιχεία τα οποία θα βοηθήσουν στην προώθηση του προϊόντος. Ο μελισσοκόμος δηλώνει στον Σύλλογο τα υπο­χρεωτικά στοιχεία του Barcode και τα κύρια μελισσοκομικά φυτά της περιοχής στόχου ώστε να γίνει δυνατός ο έλεγχος.

Για να γίνει περισσότερο κατανοητός ο έλεγχος δίνεται το παράδειγμα ενός μελισσοκόμου με έδρα τις Σέρρες ο οποίος κατά τη διάρκεια της μελισσοκομική χρονιάς πραγματοποίη­σε 4 μετακινήσεις και τρύγησε 3 φορές (εικ. 5). Ο συγκεκρι­μένος μελισσοκόμος είναι συμβεβλημένος με τον Σύλλογο στον οποίο δήλωσε τις περιοχές μετακίνησης, τον χρόνο μετακίνησης, τις περιοχές τρύγου και τα κύρια μελισσοκομι­κά φυτά των περιοχών. Το Εργαστήριο ελέγχου έχοντας τις πληροφορίες από την ανάγνωση του Barcode ότι το μελισσο­κομείο μετακινήθηκε από Σέρρες στα Κρούσσια και μετά στο Κιλκίς όπου έγινε ο τρύγος τον Ιούλιο της τρέχουσας χρο­νιάς, θα αναζητήσει στο ίζημα του μελιού γυρεόκοκκους από τις περιοχές μετακίνησης όπως Καστανιά, Echium, Σμυρνιά, Γαλαζούδι, Φλαμούρι, Αγριοτίφυλα, Παλιούρι κ.ά. Εάν εντο­πίσει ξένους γυρεόκοκκους (Fagopyrum, Ziziphus jujuba, Ailanthus altissima, Vitex hegundo κ.α) θα γνωρίζει αμέσως ότι δεν πρόκειται για μέλι που τρυγήθηκε από τις συγκεκριμέ­νες περιοχές που αναφέρει. Εάν το μέλι επίσης περιέχει γυρε­όκοκκους των περιοχών αλλά η πυκνότητα των γυρεοκόκκων είναι ιδιαίτερα χαμηλή κάτω από τα όρια που θα ορίσουν οι επιστήμονες θα γνωρίζει ότι είναι ανάμιξη εγχώριου με εισα­γόμενο φιλτραρισμένο μέλι.

Περιγραφή της διαδικασίας

• Ενημέρωση των μελών του Συλλόγου. Ήδη αρκετοί μελισσοκομικοί σύλλογοι έχουν ενημερωθεί από σχετικές ημερίδες που πραγματοποιήθηκαν με αποκλειστικά αυτό το θέμα.
• Ο Μελισσοκομικός Σύλλογος συγκαλεί γενική συνέλευση με το θέμα όπου συζητεί και αποφασίζει εάν θα συμμετάσχει ή όχι. Στην περίπτωση θετικής απάντησης καταγράφει τους ενδιαφερόμενους. Η συμμετοχή στο σήμα δεν είναι υποχρεωτική για τον Σύλλογο ή όλα τα μέλη του.
• Συμπληρώνεται ερωτηματολόγιο τα στοιχεία του οποίου είναι εμπιστευτικά και απόρρητα, με αποκλειστική ευθύνη του Προέδρου του Συλλόγου, δεν κοινοποιούνται και δεν ανακοινώνονται σε τρίτους. Η επεξεργασία των στοιχείων του ερωτηματολογίου με σκοπό τον έλεγχο του προϊόντος γίνεται με κωδικούς αριθμούς και περιλαμβάνουν πληροφορίες που θα βοηθήσουν στον τελικό έλεγχο του προϊόντος.
• Υπογράφεται το Σύμφωνο συνεργασίας από τους ενδιαφερόμενους μελισσοκόμους με το Σύλλογο όπου αναφέρονται τα δικαιώματα, οι υποχρεώσεις και οι συνέπειες της χρησιμοποίησης του σήματος με τρόπο επιβλαβή ή ζημιογόνο προς τον Σύλλογο και το Ελληνικό μέλι γενικότερα
• Κατοχυρώνεται εμπορικό σήμα μελισσοκόμου το οποίο χορηγείται από το Σύλλογο υπό την «ομπρέλα» ενός φορέα.
• Εφαρμόζεται Barcode στην ετικέτα με στόχο την ενημέρωση του καταναλωτή, τη διαφήμιση και την ιχνηλασιμότητα για τον έλεγχο του προϊόντος.

Περαιτέρω ενίσχυση της πρότασης

Από το ερωτηματολόγιο καθορίζονται οι κύριες περιοχές συλλογής μελιού (εντός ή εκτός περιφέρειας). Από τις συ­γκεκριμένες περιοχές λαμβάνονται δείγματα μελιού, ανα­λύονται όσο αφορά τα φυσικοχημικά χαρ/κά και εκείνα που προσδίδουν τοπωνύμιο (γυρεόκοκκοι, πτητικές αρωματικές ουσίες). Τα έξοδα αναλύσεων καλύπτονται από το 3ετές Πρόγραμμα Μελισσοκομίας 2020-22.

Οι συμμετέχοντες μελισσοκόμοι αποφασίζουν για την καθι­ έρωση ή μη αυστηρότερων ποιοτικών κριτηρίων (υγρασία <18%, ΗΜF<30 mg/ kg, μη ανιχνεύσιμες συγκεντρώσεις υπολειμμάτων) καθώς επίσης και δείκτες της βιολογικής αξίας του μελιού (αντιβακτηριακή και αντιοξειδωτική δράση).

Ποιοι θα δικαιούνται το σήμα του μελισσοκόμου

α) Δικαιούνται μελισσοκόμοι οι οποίοι είναι εγγεγραμμένοι στο Μελισσοκομι­κό Μητρώο με μελισσοκομικό βιβλιάριο και κωδικό αριθμό σε ισχύ και είναι μέλη Μελισσοκομικού Συλλόγου ή Συνεταιρισμού. Οι μελισσοκόμοι υποβάλ­λουν στο Σύλλογο μαζί με την αίτηση και υπεύθυνη δήλωση στην οποία θα αναγράφεται ότι α) δεν είναι εισαγωγείς μελιού ή μέτοχοι σε οποιαδήποτε εταιρεία που εισάγει μέλι στην Ελλάδα και β) ότι διακινούν αποκλειστικά δικό του προϊόν ή και προϊόν που προέρχεται από μελισσοκόμο μέλος Μελισσοκο­μικού Συλλόγου που είναι πιστοποιημένος.

β) Έμποροι τυποποιητές μελιού εφόσον εμπορεύονται αποκλειστικά ελληνικό μέλι και δεν είναι μέτοχοι σε οποιαδήποτε εταιρεία που εισάγει μέλι στην Ελ­λάδα. Οι έμποροι δικαιούνται απονομής του σήματος εφόσον συσκευάζουν μέλι από πιστοποιημένους μελισσοκόμους και δηλώνουν στο barcode πληρο­φορίες που θα είναι εφικτή η ιχνηλασιμότητα του προϊόντος. Αναμίξεις μελιών από διάφορε περιοχές σε βαθμό που θα είναι αδύνατη η διαπίστωση της γεω­γραφικής προέλευσης θα αποκλείονται του σήματος.

Που μπορεί ο κάτοχος του σήματος να χρησιμοποιεί το Εμπορικό σήμα

Σε ετικέτες συσκευασίας, συσκευασίες και δοχεία συσκευασίας μελιού. Σε δι­αφημιστικά φυλλάδια, κάρτες, ενημερωτικά έντυπα και ενημερωτικά φυλλάδια για το προϊόν του. Σε ιστοσελίδες ή σελίδες μέσων κοινωνικής δικτύωσης του μελισσοκόμου. Σε πινακίδες, πλακαζ, ή άλλα συναφή αντικείμενα στον επαγγελ­ματικό του χώρο, σε εκθέσεις, φεστιβάλ ή άλλες εμπορικές εκδηλώσεις στην Ελλάδα ή το εξωτερικό.

Δεσμεύσεις μελισσοκόμου

Ο μελισσοκόμος είναι υποχρεωμένος να χρησιμοποιεί σωστά το εμπορικό σήμα χωρίς καμιά μεταβολή είτε στο σήμα είτε στην εγκεκριμένη σήμανση.

• Ο μελισσοκόμος δεσμεύεται ότι δέχεται οποιονδήποτε έλεγχο στο τελικό προϊόν του προγραμματισμένο ή μη από εξουσιοδοτημένο άτομο του ΔΣ του Συλλόγου.
• Ο μελισσοκόμος εγγυάται ότι στα πλαίσια της συμφωνίας δεν θα χρησιμοποιήσει το Εμπορικό Σήμα με τρόπο που θα καταστεί δυσφημιστικός προς το Σύλλογο, ή να επιφέρει εμπορική ζημιά στο Σύλλογο και γενικότερα στο Ελληνικό μέλι.
• Χρησιμοποιεί Barcode για την ιχνηλασιμότητα της διαδρομής που θα κάνει το μελισσοκομείο μέχρι τον τελικό τρύγο.
• Ο μελισσοκόμος θα πρέπει να χρησιμοποιεί το Εμπορικό Σήμα μόνο στο μέλι με την ονομασία που δόθηκε στη συμφωνία και για το οποίο έχει εξασφαλίσει όλες τις προβλεπόμενες από τη νομοθεσία άδειες παραγωγής και πώλησης στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Β. Ανάδειξη ποιοτικών χαρακτηριστικών του ελληνικού μελιού

Παράλληλα με την καθιέρωση του σήματος του μελισσοκόμου απαιτείται ανάδειξη των ποιοτικών χαρακτηριστικών του εγχώριου μελιού, με ιδιαίτερη έμφαση στις βιολογικές ιδιότητές. Επιστημονικές εργασίες οι οποίες να τεκμη­ριώνουν την υψηλή αντιοξειδωτική και αντιβακτηριακη δράση των ελληνικών μελιών υπάρχουν και είναι δημοσιευμένες σε εθνικά και διεθνή περιοδικά. Οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει από τα συρτάρια των επιστημόνων να φτάσουν στα ΜΜΕ στο τύπο στα περιοδικά, στο διαδίκτυο με εκλαϊκευμένα αλλά επιστη­μονικά τεκμηριωμένα άρθρα. Η καθιέρωση αυστηρότερων ποιοτικών κριτηρί­ων ασφαλώς θα βοηθήσει σημαντικά στην προσπάθεια. Θα βοηθήσουν επίσης σχετικές ημερίδες γευσιογνωσίας για την ενημέρωση των καταναλωτών σε με­γάλες πόλεις.

Γ. Ενημέρωση Καταναλωτών

Η όλη προσπάθεια τόσο για την καθιέρωση σήματος όσο και την ανάδειξη των ποιοτικών χαρακτηριστικών των ελληνικών μελιών θα πετύχει εφόσον συνοδευτεί με ενημέρωση των καταναλωτών. Η ενημέρω­ση θα πρέπει να ξεκινήσει από την ευαισθητοποίηση πολι­τών για την προσφορά της μέλισσας στο οικοσύστημα γιατί ο μελισσοκόμος πρωτίστως ενδιαφέρεται για το περιβάλ­λον και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και της οικολο­γικής ισορροπίας η οποία είναι πηγή ζωής για τις μέλισσες, το ίδιο, την οικογένεια και τους συνανθρώπους του. Στο πνεύμα αυτό, προτείνεται να ξεκινήσει «εκστρατεία για την προστασία των εντόμων επικονιαστών και την μείωση των απωλειών τους, με ενημερωτικές εκπομπές στα ΜΜΕ, συγ­γραφή άρθρων στις εφημερίδες, παρουσιάσεις σε σχολεία, προσφορά στα παιδιά παραμυθάκια που εξηγούν γιατί χρεια­ζόμαστε τις μέλισσες, διοργάνωση ημερίδων και συνεδρίων για την προστασία των μελισσών, τοποθέτηση πάνελ σε κα­ταστήματα με φρούτα και σούπερ-μάρκετ. Η εικόνα 6 δείχνει αντίστοιχη δράση των κυπρίων μελισσοκόμων

Στην εκστρατεία τους οι μελισσοκόμοι να εντάξουν δρά­σεις όπως είναι οι δενδροφυτεύσεις σε χώρους που θα υποδείξει ο Δήμος, συμφωνίες με μεγάλα εμπορικά κατα­στήματα για τοποθέτηση μεγάλων ενδείξεων για το ελλη­νικό προϊόν (εικ. 7) διοργάνωση εορτών μέλισσας, έρευνα αγοράς, διαφήμιση, προώθηση μέσα από κανάλια διανο­μής, marketing και πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου με επιμέρους ιστοσελίδες των μελισσοκομικών μονάδων που διαθέτουν μέλι με το σήμα του μελισσοκόμου.

Η ενημέρωση των πολιτών για τα προϊόντα κυψέλης και την διατροφική και βιολογική τους δράση, τα ποιοτικά χαρα­κτηριστικά του ελληνικού μελιού, η διαφοροποίησή του από τα εισαγόμενα και η σημασία του σήματος του μελισσοκό­μου για τον περιορισμό των ελληνοποιήσεων και της νοθεί­ας του προϊόντος θα πρέπει να είναι συνεχής και αδιάλειπτα από όλους τους συμμετέχοντες μελισσοκόμους. Ουσιαστική επίσης είναι η συμμετοχή σε Διεθνείς και Εθνικές Εκθέσεις με διαφημιστικό υλικό και η ανάπτυξη κοινού πακέτου επι­κοινωνίας των Συλλόγων με έμφαση στην προώθηση του εγχώριου μελιού.

Η καθιέρωση του σήματος του μελισσοκόμου για την διά­κριση του ελληνικού από το εισαγόμενο και την πάταξη των ελληνοποιήσεων είναι μονόδρομος λύση για τον έλληνα με­λισσοκόμο και είναι στα χέρια του να την εφαρμόσει. Η από­φαση και υλοποίησης δεν εξαρτώνται από κανένα άλλο πλην τον μελισσοκόμο και τους φορείς τους. Προφανώς θα υπάρ­ξουν πολλές δυσκολίες στην αρχή και αντιδράσεις λόγω των μεγάλων οικονομικών και προσωπικών συμφερόντων που θίγονται. Ήδη η πρόταση έχει συζητηθεί μεταξύ των μελισ­σοκόμων και φαίνεται ότι η εφαρμογή της έχει ωριμάσει. Ασφαλώς θα γίνουν προτάσεις βελτίωσης της προτεινόμενης διαδικασίας χορήγησης του σήματος του μελισσοκόμου από τους ενδιαφερομένους συλλόγους ώστε να διασφαλιστεί η ορθή χορήγηση του σήματος και ο αποτελεσματικός έλεγχος.

Θρασυβούλου Ανδρέας
Ομότιμος Καθηγητής
Εργαστήριο Μελισσοκομίας, ΑΠΘ

Απορίες και διευκρινίσεις σχετικά με το άρθρο ή με όποιο άλλο θέμα θέλετε επικοινωνήστε με το περιοδικό Μελισσοκομική Επιθεώρηση πατώντας εδώ.

Για την κατάρτισή σας,
επιλέξτε πηγές πληροφόρησης με επιστημονικά τεκμηριωμένη γνώση