Στεφανής Ευάγγελος
Επαγγελματίας Μελισσοκόμος
agriamelissa@yahoo.gr
Ξεκινώντας θα ήθελα να σας συστηθώ ονομάζομαι Στεφανής Ευάγγελος το επάγγελμα μου είναι μελισσοκόμος – βασιλοτρόφος.
Θα ήθελα να ευχαριστώ τον κύριο Παππά για την πρόσκληση να γράψω στο αξιόλογο περιοδικό του, όπου είμαι αναγνώστης του από το πρώτο τεύχος ως και σήμερα.
Η μελισσοκομική μου δραστηριότητα ξεκίνησε πολλά χρόνια πριν κάνοντας πάντα νομαδική μελισσοκομία, μεταφέροντας τα μελίσσια σε όλη την Ελλάδα.
Σήμερα πλέον με την οικογένεια μου διατηρούμε κάπου στα 1000 μελίσσια και 1500 κυψελίδια.
Αν και βρισκόμαστε στα μισά του χειμώνα, θα σας αναφέρω πώς προετοιμάζουμε τα μελίσσια για ξεχειμώνιασμα και πώς ξεκινάμε τις πρώτες επιθεωρήσεις των μελισσών μας για την ερχόμενη άνοιξη.
Φτάνοντας στο φθινόπωρο φροντίζουμε απαραιτήτως να μεταφέρουμε τα μελίσσια μας σε περιοχές όπου υπάρχουν ανθοφορίες όπως είναι ο κισσός, η σουσούρα (φθινοπωρινό ρείκι) και το πολύκομπο έτσι ώστε να αντικαταστήσουν τις γερασμένες μέλισσες του καλοκαιριού, να κάνουν καινούργιους γόνους και ανάλογα με την χρονιά μπορεί να τρυγήσουμε και μέλι. Αυτές τις ανθοφορίες τις επιλέγουμε πάντα με γνώμονα τις καιρικές συνθήκες. Για παράδειγμα επιλεγούμε περιοχές που έχουν περάσει αρκετές βροχές και σίγουρα θα είναι και καλύτερα.
Μετά το τέλος της ανθοφορίας τρυγάμε το περίσσιο μέλι σε κάθε μελίσσι, αφήνοντας απαραιτήτως αποθέματα ανάλογα με τη δυναμικότητα του μελισσιού. Πιο αναλυτικά, σε ένα δεκάρι μελίσσι αφήνουμε οκτώ πλαίσια μέλι, υπολογίζοντας και τα πλαίσια που έχουν γόνο και γύρη και στεφάνια μελιού. Τα πλαίσια που θα προσθέσουμε στις άκρες φροντίζουμε να είναι σκουρόχρωμα.
Για ένα μελίσσι έξι πλαισίων αφήνουμε πέντε πλαίσια με μέλι, μαζί με τα πλαίσια που έχουν γόνο και γύρη και ένα σκουρόχρωμο στην άκρη από το κενό της κυψέλης. Τα μελίσσια τα περιορίζουμε σε πλαίσια ανάλογα με τον πληθυσμό τους, αφήνουμε μόνο τα πλαίσια που καλύπτουν οι μέλισσες.
Όταν ετοιμάζουμε τα μελίσσια μας για ξεχειμώνιασμα τοποθετούμε τα κενά πλαίσια προς τις άκρες, ώστε όταν σφίξει η μελισσόσφαιρα να βρίσκεται πάνω στο μέλι. Πολλές φορές σε παρατεταμένο ψύχος χάνονται κάποια μελίσσια γιατί οι μέλισσες αδυνατούν να φτάσουν τα πλαίσια με το μέλι.
Στη συνέχεια βάζουμε κηρόπανα και κάθετα διαφράγματα 15 mm από σκληρό φελιζόλ. Από τις κυψέλες που χρησιμοποιούμε οι περισσότερες είναι με κλειστούς πάτους. Τις κυψέλες που έχουν ανοικτούς πάτους φροντίζουμε να τους κλείνουμε διότι έχουμε παρατήρηση ότι καταναλώνουν περισσότερο μέλι.
Την εποχή αυτή εφόσον ετοιμάσουμε τα μελίσσια κάνουμε και θεραπεία για τη βαρρόα (ένα ξαλάφρωμα).
Αν η χρονιά που πέρασε δεν ήταν καλή και τα μελίσσια μας δεν έχουν πολλά μέλια, τα τροφοδοτούμε με βανίλια ή πυκνό σιρόπι 1,5 μέρος ζάχαρης και 1 μέρος νερό σε τακτά διαστήματα προσθέτοντας θυμόλη.
Κάνοντας την προετοιμασία για το ξεχειμώνιασμα αν βρούμε ορφανά μελίσσια τα συνενώνουμε. Την εποχή αυτή η συνένωση γίνετε περιορίζοντας δεξιά στην κυψέλη το μελίσσι που έχει βασίλισσα και το ορφανό από την αριστερή, αφήνοντας ένα πλαίσιο κενό μεταξύ τους για να γίνει ομαλά η συνένωση. Μετά από μια ημέρα μπορούμε να ενώσουμε τα πλαίσια μεταξύ τους.
Το Νοέμβριο τα μελίσσια τα μεταφέρουμε σε νότιες περιοχές της χώρας εκεί που ο χειμώνας είναι πιο ήπιος. Φροντίζουμε να τοποθετούμε τα μελίσσια μας σε σημείο που να τα βλέπει ο ήλιος όλη την ημέρα, να κοιτάζουν οι πόρτες τους προς τον νότο και να έχουν ελαφριά κλήση προς τα εμπρός. Την εποχή αυτή βάζουμε τη χειμερινή πόρτα. Στο εσωτερικό μέρος της θυρίδας έχουμε τοποθετημένη σήτα που περνάνε άνετα οι μέλισσες αλλά δεν χωράνε να περάσουν τα ποντίκια και η αχερόντια.
Προσπαθούμε να αποφεύγουμε τα σημεία με πολύ υγρασία και φροντίζουμε να τοποθετούμε τα μελίσσια μας σε σημεία που να έχουνε πλάτη στο βοριά. Επειδή τα μελίσσια είναι πολλά κάποια τοποθετούνται και μέσα σε χωράφια. Σε αυτά φροντίζουμε να βάζουμε πρόσθετα ξύλα κάτω από τα πόδια για να σηκώνονται από το έδαφος γέρνοντας λίγο μπροστά.
Στη καρδιά του χειμώνα τα μελίσσια δεν τα ενοχλούμε.
Απαραίτητος όμως χειρισμός κατά το τέλος Δεκεμβρίου και αρχές Ιανουαρίου, όταν έχει καλό καιρό, κάνουμε θεραπεία για τη βαρρόα.
Στο τέλος του Ιανουαρίου προς τις αρχές Φεβρουαρίου πηγαίνουμε στα μελίσσια και τροφοδοτούμε πυκνό σιρόπι 1,5 μέρος ζάχαρης και 1 μέρος νερό σε μπουκάλι με θυμόλη. Προσπαθούμε να μην τα ενοχλούμε πολύ, σηκώνουμε μια γωνία από το πανί και τοποθετούμε το μπουκάλι με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι οι τρύπες στην άκρη από την μελισσόσφαιρα. Τα μελίσσια τα ανοίγουμε μόνο αν υπάρχει κάποια υποψία για κάποιο πρόβλημα.
Κατά της 15 Φεβρουαρίου στην περιοχή που έχουμε τα μελίσσια μας η φύση αλλάζει και το τοπίο αρχίζει να δείχνει ανοιξιάτικο.
Τα μελίσσια έχουν ξεκινήσει να κάνουν γόνο.
Σηκώνουμε μερικά μελίσσια να δούμε το βάρος και να εκτιμήσουμε τα αποθέματα τροφών, αν χρειάζεται βάζουμε τροφές.
Στης 25 Φεβρουαρίου περίπου και ανάλογα με τον καιρό πηγαίνουμε πάλι στα μελίσσια μας. Τα αδύνατα μελίσσια έχουν από δυο πλαίσια γόνο και τα πιο δυνατά φτάνουν μέχρι τα πέντε.
Σε αυτά τα μελίσσια αρχίζουμε να προσθέτουμε άδεια πλαίσια που ξεδιαλέξαμε στην αποθήκη μας. Αυτά τα πλαίσια δεν πρέπει να είναι πολύ σκούρα. Να είναι πλαίσια που έχει γεννήσει η βασίλισσα τρεις με τέσσερις φορές.
Όταν οι μέλισσες έχουν αυξηθεί στην κυψέλη, δίπλα από το γόνο προσθέτουμε ένα ή δυο πλαίσια ανάλογα με τον πληθυσμό, ώστε να δώσουμε χώρο στη βασίλισσα να γεννήσει χωρίς να τα ενοχλήσουμε περισσότερο. Στη συνέχεια τροφοδοτούμε τα μελίσσια με τροφοδότη μπουκάλι και με την αναλογία του σιροπιού στο 1,5 μέρος ζάχαρη με 1 μέρος νερό.
Στις αρχές του Μαρτίου επιλέγουμε κάποιες μέρες καλές ώστε να μπορούμε να κάνουμε έναν καλύτερο έλεγχο στα μελίσσια. Σε αυτή την επιθεώρηση ελέγχουμε και σημαδεύουμε τα μελίσσια, τα αδύνατα και τα γερά. Βλέπουμε πλέον ότι τα πλαίσια που προσθέσαμε στην προηγούμενη επιθεώρηση οι βασίλισσες τα έχουν γεννήσει. Σε μελίσσια που οι βασίλισσες δεν έχουν προχωρήσει τη γέννα στα πλαίσια που τους είχαμε προσθέσει στη τελευταία επιθεώρηση και τα μπλοκάρανε με γύρη, αυτά πιθανόν να χρειάζονται αντικατάσταση βασιλισσών. Αυτά τα σημαδεύουμε για να τα ξαναδούμε. Επίσης σημαδεύουμε και όσα μελίσσια έχουν προχωρήσει αρκετά για την επόμενη επιθεώρηση, ώστε να τους πάρουμε από ένα πλαίσιο με εκκολαπτόμενο γόνο και να βοηθήσουμε κάποια αδύνατα. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να ισορροπήσουμε τη δυναμικότητα των μελισσιών.
Η ανάπτυξη πλέον φαίνεται πιο έντονη. Προσθέτουμε πάλι πλαίσια στα μελίσσια δίνοντας τους χώρο για να συνεχίσουν και αλλάζουμε τη τροφοδοσία σε πιο αραιό σιρόπι 1 μέρος ζάχαρη και 1 μέρος νερό και επιπλέον λόγο της μεγάλης ανάπτυξης μπορούμε να προσθέσουμε και στερεά τροφή βανίλια.
Αυτοί είναι οι μελισσοκομικοί χειρισμοί που κάνουμε εμείς στα δικά μας μελίσσια κατά την διάρκεια του χειμώνα.
Ο κάθε μελισσοκόμος στην περιοχή που ξεχειμωνιάζει τα μελίσσια του, πρέπει να προσαρμόζει ανάλογα και τους μελισσοκομικούς χειρισμούς.
